Η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό εκφράζει την έντονη ανησυχία της για τα πολύ ψηλά ποσοστά αποχής και τη σημαντική ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων που παρατηρείται πλέον σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), όπως προκύπτει μετά και από τις χθεσινές εκλογές για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η ΚΙΣΑ θεωρεί ότι υφίσταται πλέον ξεκάθαρη και καθολική τάση ανόδου των εκλογικών ποσοστών της ακροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη. [1] Επιπλέον, σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ, τα ακροδεξιά κόμματα έχουν ενισχυθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό, που πλέον διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Τα χαρακτηριστικότερα ίσως παραδείγματα του ρυθμιστικού ρόλου που φαίνεται να αναλαμβάνουν και να επιτελούν τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη είναι στη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Δανία και την Αυστρία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η συνολική αύξηση των ποσοστών των ακροδεξιών κομμάτων στις χθεσινές Ευρωεκλογές υπολογίζεται ότι ανέρχεται περίπου στο 40% σε ολόκληρη την ΕΕ, συγκριτικά με τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών του 2009. Ως αποτέλεσμα, 77 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανήκουν πλέον σε εθνικιστικά, ρατσιστικά, φασιστικά και νεοναζιστικά κόμματα.
Ίσως η πιο σημαντική τάση – ποιοτικής και όχι απλά ποσοτικής – ενίσχυσης της ακροδεξιάς παρατηρείται στην Ελλάδα, καθώς το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής φαίνεται να σταθεροποιεί πλέον την παρουσία του στο πολιτικό σύστημα της χώρας. [2] Και όλα αυτά, τη στιγμή που η Χρυσή Αυγή διώκεται ως εγκληματική οργάνωση και ο αρχηγός της τελεί υπό κράτηση για μήνες, ενώ παράλληλα η συντριπτική πλειοψηφία των ηγετικών στελεχών και κοινοβουλευτικών εκπροσώπων της αντιμετωπίζουν ποινικές διώξεις για μία σειρά από σοβαρότατα ποινικά αδικήματα. [3]
Στην Κύπρο, αν και η αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς είναι σχετικά μικρή συγκριτικά με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, εντούτοις παρουσιάζεται να είναι σταθερή κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας. [4] Παρά τη μικρή αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς στην Κύπρο, η ΚΙΣΑ επισημαίνει ότι, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο, δεν χωρούν ούτε η αδράνεια ούτε και ο εφησυχασμός.
Κατά την άποψη μας, η περιορισμένη άνοδος της ακροδεξιάς στην Κύπρο φαίνεται να οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες: αφενός, οι πρόσφατες εξελίξεις σε Κύπρο (επίθεση εναντίον Ταλάτ και Τουρκοκυπρίων) [5] και Ελλάδα (δίωξη της Χρυσής Αυγής και ταύτιση του ΕΛΑΜ με τη νεοναζιστική εγκληματική συμμορία) [6] έχουν απωθήσει, έστω και προσωρινά, ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης και του εκλογικού σώματος από την ταύτιση με τα ακροδεξιά κόμματα· αφετέρου, ένα μέρος του εκλογικού σώματος που είναι επιρρεπές προς ακροδεξιές αντιλήψεις συνεχίζει μέσα από την ψήφο του να επιδεικνύει εμπιστοσύνη και να εναποθέτει ακόμη τις ελπίδες του σε πιο μετριοπαθή κόμματα και εκλογικούς σχηματισμούς, κάτι το οποίο υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αβέβαιο εάν θα συνεχίσει να ισχύει στο μέλλον.
Σήμερα, στην ΕΕ ζουν περίπου 60 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες. Η ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων και η συνεπακόλουθη ενίσχυση του ακροδεξιού λόγου αλλά και πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται ότι θα μετατρέψει αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι αντιστοιχούν περίπου στο 12% του πληθυσμού της ΕΕ, σε αποδιοπομπαίους τράγους της οικονομικής κρίσης και των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η σκληρότερη αντιμετώπιση προς τις κοινότητες αυτές πιθανότατα να οδηγήσει επίσης σε κλιμάκωση των θεσμικών διακρίσεων και την ενίσχυση του θεσμικού ρατσισμού, τη σκλήρυνση της ρητορικής μίσους και την περαιτέρω αύξηση της ρατσιστικής βίας, καθώς οι πολιτικές διακρίσεων θα σκληραίνουν και τα εγκλήματα μίσους θα αυξάνονται. [7]
Τα νέα αυτά δεδομένα θέτουν πλέον επιτακτικά το δίλημμα: είτε θα πρέπει να γίνει ανεκτή ή ακόμη χειρότερα αποδεκτή η παρουσία των ακροδεξιών, φασιστικών και νεοναζιστικών κομμάτων στην πολιτική σκηνή ή θα πρέπει να υπάρξει μία ριζική αλλαγή των υφιστάμενων πολιτικών τόσο σε εθνικό, όσο και σε κοινοτικό επίπεδο. Ο πολιτικός αυτός μετασχηματισμός θα πρέπει από τη μια να αποβλέπει στον τερματισμό των αδικιών και τη γεφύρωση των ανισοτήτων σε όλα τα επίπεδα της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής (από την κοινωνία, την οικονομία και την εκπαίδευση μέχρι τη νομοθεσία, τους θεσμούς και την πολιτική) και από την άλλη να οδηγεί στην υιοθέτηση και εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων καταπολέμησης των διακρίσεων, του ρατσισμού, του φασισμού και του νεοναζισμού.
Σημειώσεις προς συντάκτες:
[1] Πέρα από τη Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα και το ΕΛΑΜ στην Κύπρο, τα ακόλουθα ακροδεξιά κόμματα έχουν επίσης ενισχυθεί σημαντικά:
- το ευρωσκεπτικιστικό και λαϊκιστικό Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (United Kingdom Independence Party – UKIP) λαμβάνει την πρώτη θέση με περίπου 27.5% ·
- το ξενοφοβικό και ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας (Dansk Folkeparti – DF) επίσης λαμβάνει την πρώτη θέση με περίπου 27% ·
- το ρατσιστικό και φασιστικό Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία (Front National – FN) επίσης λαμβάνει την πρώτη θέση με περίπου 26% ·
- το ισλαμοφοβικό και αντισημιτικό Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (Österreichische Volkspartei – ÖVP) αν και φαίνεται να λαμβάνει την τρίτη θέση, διατηρεί εξίσου υψηλά ποσοστά που κυμαίνονται περίπου στο 25% ·
- το νεοναζιστικό και ρατσιστικό Κίνημα για μία Καλύτερη Ουγγαρία (Jobbik Magyarországért Mozgalom – JMM), ευρύτερα γνωστό ως Γιόμπικ (Jobbik), αν και φαίνεται να καταλαμβάνει την τρίτη θέση, διατηρεί τα ίδια ψηλά ποσοστά που κυμαίνονται περίπου στο 14.7% ·
- το ξενοφοβικό και αντί-μεταναστευτικό Κόμμα της Ελευθερίας στην Ολλανδία (Partij voor de Vrijheid – PVV) αν και υποχωρεί από τα προηγούμενα ποσοστά του, φαίνεται να λαμβάνει περίπου 13.5% ·
- το νεοναζιστικό Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα στη Γερμανία (Nationaldemokratische Partei Deutschlands – NPD) αν και φαίνεται να παίρνει μόλις 1%, παρόλα αυτά μάλλον θα εκλέξει έναν Ευρωβουλευτή για πρώτη φορά στην ιστορία του.
[2] Οι χθεσινές Ευρωεκλογές έχουν αναδείξει τη Χρυσή Αυγή ως τρίτο κόμμα με ποσοστό 9.4% και ως αποτέλεσμα εκλέγει για πρώτη φορά τρία μέλη της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή είναι η τρίτη εκλογική αναμέτρηση στην οποία η Χρυσή Αυγή σημειώνει άνοδο των ποσοστών της. Μάλιστα, στις Ευρωεκλογές του 2009 η Χρυσή Αυγή έλαβε μόλις 0.46%, παρουσιάζοντας έτσι άνοδο κατά 9% μέσα σε μία πενταετία, ενώ συγκριτικά με τις Κοινοβουλευτικές εκλογές του 2012, όπου έλαβε 6.92%, κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά της κατά 2.5%. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η υποστήριξη που λαμβάνει η εγκληματική συμμορία της Χρυσής Αυγής στα εκλογικά κέντρα όπου ψηφίζουν ένστολοι αστυνομικοί και στρατιωτικοί είναι ακόμη πιο ισχυρή, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις έρχεται δεύτερη δύναμη και παρουσιάζει διψήφια ποσοστά. Παράλληλα, η Χρυσή Αυγή είναι το μοναδικό κόμμα που καταγράφει άνοδο σε όλους τους νομούς της χώρας.
[4] Στις χθεσινές Ευρωεκλογές το ΕΛΑΜ (Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο) έλαβε 2.69% (6,957 ψήφους), παρουσιάζοντας μία σημαντική άνοδο της τάξεως του 2.5% (+6,335 ψήφων), συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2009, όπου έλαβε 0.22% (622 ψήφους). Η ενίσχυση του εθνικιστικού, ρατσιστικού και φασιστικού κόμματος του ΕΛΑΜ καταδεικνύεται επίσης από το γεγονός ότι τα ποσοστά του παρουσιάζουν αύξηση τόσο στα πέντε εκλογικά τμήματα του εσωτερικού (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος και Αμμόχωστος), όσο και στα συνολικά αποτελέσματα του εξωτερικού. Η αύξηση αυτή κυμαίνεται από το 1.4% (εξωτερικό) μέχρι ακόμη και το 6.5% (Πάφος). Η σταθερή αύξηση των εκλογικών ποσοστών του ΕΛΑΜ είναι ακόμη πιο εμφανής, εάν συνυπολογιστούν τα ποσοστά που έλαβε στις ενδιάμεσες εκλογικές διαδικασίες σε εθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, στις Κοινοβουλευτικές εκλογές του 2011 το ΕΛΑΜ έλαβε 1.08% (4,354 ψήφους) και στις Προεδρικές εκλογές του 2013 έλαβε 0.88% (3,899 ψήφους). Στην αύξηση των εκλογικών ποσοστών της ακροδεξιάς στην Κύπρο θα πρέπει επίσης να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι άλλο ένα εθνικιστικό και νεοναζιστικό κόμμα, το ΕΔΗΚ (Εθνικιστικό Δημοκρατικό Κόμμα), έλαβε 0.03%.
