Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων βρίσκει την ανθρωπότητα σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, με την πανδημία του κορονοϊού να μετρά εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια κρούσματα, ενώ ο εγκλεισμός και τα άλλα περιοριστικά μέτρα έχουν ήδη επιφέρει μια τεράστια οικονομική κρίση με ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.
Με την πανδημία όμως αναδείχτηκαν με τον πιο εύγλωττο και τραγικό τρόπο και οι εγγενείς και συστημικές αδυναμίες στα συστήματα ασύλου όλων των χωρών, περιλαμβανομένης της Κύπρου, ενώ δημιούργησε τις προϋποθέσεις και συνθήκες για κατάφωρες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των προσφύγων, ακόμα και αυτής της βασικής αρχής της απαγόρευσης της επαναπροώθησης προσφύγων σε χώρες όπου υπάρχει κίνδυνος δίωξης. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήδη κατά την περίοδο της ισχύος των μέτρων κατά της πανδημίας προέβη σε δύο επαναπροωθήσεις προσφύγων κατά παράβαση του διεθνούς και του ευρωπαϊκού δικαίου. Όπως ανέφερε και σε σημερινό μήνυμά της η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης « οι επαναπροωθήσεις και η βία εναντίον των προσφύγων στα σύνορα πρέπει να σταματήσουν».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εκατοντάδες πρόσφυγες τέθηκαν υπό κράτηση, είτε στα κρατητήρια Μενόγειας, είτε στο Κέντρο Υποδοχής στην Κοφίνου είτε στο Κέντρο Πουρνάρα υπό το πρόσχημα της «προστασίας» τους ή/και της προστασίας της δημόσιας υγείας χωρίς να συντρέχει κανένας απολύτως λόγος διαφορετικής μεταχείρισής τους σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες του πληθυσμού, κατά παράβαση των αρχών της αναγκαιότητας και αναλογικότητας, υπό συνθήκες πραγματικά απάνθρωπες, εξευτελιστικές και ταπεινωτικές. Η διατήρηση δε των μέτρων κράτησης των προσφύγων στο Κέντρο Πουρνάρα υπό το πρόσχημα μιας άλλης «πανδημίας» αυτής της ψώρας, μετά το άνοιγμα κατά τα άλλα της κοινωνικής ζωής των προσώπων, αποτελεί ντροπή.
Ταυτόχρονα, η ανθρωπότητα γίνεται μάρτυρας της έντασης και επέκτασης των διακρίσεων, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, της ρητορικής και των εγκλημάτων μίσους, με αποκορύφωμα την ψυχρή δολοφονία του George Floyd από την αστυνομία, εναντίον των πιο αδύναμων και των πιο ευάλωτων, όπως οι μαύροι και οι Λατίνοι στις ΗΠΑ, οι μαύροι, οι Ασιάτες και οι εθνικές μειονότητες στη Βρετανία, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες παντού.
Στην Κύπρο, ο Υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε την νέα «Ολοκληρωμένη Μεταναστευτική Πολιτική» της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Μια πολιτική που κάθε άλλο παρά «ολοκληρωμένη» είναι αφού εστιάζεται μόνο σε εκείνες τις πτυχές του ασύλου, οι οποίες έχουν αναδειχθεί μέσα από μια ακραία ρητορική ως το «πρόβλημα» που διακινδυνεύει, όπως διακηρύσσεται, ακόμα και την επιβίωση της χώρας. Καμία αναφορά δεν έγινε στην ένταξη των προσφύγων, καμία αναφορά στα όσα οι πρόσφυγες προσφέρουν στις χώρες προστασίας και καμία αναφορά σε πολιτικές οι οποίες θα αντιμετωπίσουν τον αποκλεισμό των προσφύγων, το ρατσισμό και διακρίσεις που βιώνουν καθημερινά.
Από τη νέα «Ολοκληρωμένη Μεταναστευτική Πολιτική» προκύπτουν-
- Ο περιορισμός στην πρόσβαση στο δικαίωμα ασύλου όπως κατοχυρώνεται από το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
- Οι παράνομες κρατήσεις όλων ανεξαιρέτως των αιτητών ασύλου, περιλαμβανομένων οικογενειών και παιδιών, σε νέα κέντρα κράτησης που ανακοίνωσε το κράτος, κατά παράβαση του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου
- Η παραβίαση του δικαιώματος σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο, το οποίο προστατεύεται από το Σύνταγμα, την ΕΣΔΑ και το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. με την σύντμηση των προθεσμιών, πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε βαθμό που να την καθιστά αδύνατη
- Ο καθορισμός ως ασφαλών χωρών καταγωγής, χωρών όπου παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα συστηματικά και κατάφωρα και η επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου σε προθεσμίες που σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν να διασφαλίσουν και δίκαιη και αντικειμενική εξέταση των αιτημάτων ασύλου.
Η ΚΙΣΑ, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων καλεί εκ νέου το κράτος να αρθεί στο ύψος των νομικών και ηθικών του υποχρεώσεων έναντι των προσφύγων και να επαναξιολογήσει τις πολιτικές του έτσι ώστε αυτές να συνάδουν με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Καλεί το κράτος να τερματίσει τη συστηματική ρητορική εναντίον των προσφύγων και αιτητών ασύλου και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την υιοθέτησης ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος ασύλου, το οποίο να επιτρέπει την αξιοπρεπή διαβίωση και ένταξη των προσφύγων στην κοινωνία.
Η ΚΙΣΑ καλεί την κοινωνία και όλους τους φορείς της σε όλα τα επίπεδα να αντισταθεί στο λαϊκισμό και την ξενοφοβική και ρατσιστική ρητορική μίσους εναντίον των προσφύγων και να δείξει ότι η αλληλεγγύη και οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ισότητας αποτελούν αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται στέρεα η κοινωνία μας.
Διοικητικό Συμβούλιο
