Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων μας βρίσκει αντιμέτωπους με τη μεγαλύτερη ίσως τραγωδία στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, τα άτομα που επέβαιναν στο σαπιοκάραβο που ναυάγησε στα ανοιχτά της Πύλου ήταν περίπου 750 και μέχρι σήμερα ο επίσημος απολογισμός είναι 104 διασωθέντες, 82 άνθρωποι νεκροί και εκατοντάδες αγνοούμενοι.
Όπως φαίνεται από τις μαρτυρίες των διασωθέντων, οι υπαίτιοι για αυτή την τραγωδία είναι βασικά η Ελληνική Κυβέρνηση, το Ελληνικό Λιμενικό και η Frontex, οι οποίοι είχαν την ευθύνη για τον συντονισμό της διάσωσης αυτών των ανθρώπων, αλλά όπως φαίνεται ξεκίνησαν την ισχυριζόμενη “επιχείρηση διάσωσης” 24 ώρες μετά που είχαν ενημερωθεί, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες έδεσαν στο σκάφος ένα σχοινί που τους ρυμουλκούσε πολύ γρήγορα, πιθανότατα για να τους βγάλουν έξω από την Ελληνική ζώνη διάσωσης και να απαλλαχθούν από την ευθύνη, με αποτέλεσμα το σκάφος να αποσταθεροποιηθεί και να ανατραπεί.
Η τραγωδία αυτή εξελίσσεται λίγες μόνο μέρες μετα την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο δυστυχώς έχει ως στόχο όχι τη βελτίωση του συστήματος ασύλου στην Ε.Ε. αλλά την εισαγωγή περαιτέρω εμποδίων στην πρόσβαση στο άσυλο και την υιοθέτηση ακόμα πιο πολύπλοκων διαδικασιών για την αναγνώριση των αναγκών προστασίας. Η νέα αυτή συμφωνία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει οποιαδήποτε σχέση με τις συχνά επικαλούμενες αρχές και αξίες της Ε.Ε. από τους θεσμούς της και τους πολιτικούς των κρατών μελών.
Στην Κύπρο, παρά την κάποια διαφοροποίηση της κυβερνητικής ρητορικής κατά των προσφύγων, οι προσπάθειες των δυνάμεων που επιδιώκουν την αποψίλωση του συστήματος ασύλου συνεχίζουν αμείωτες.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των δικαιούχων διεθνούς προστασίας παίρνουν καθεστώς συμπληρωματικής προστασία με αποτέλεσμα να μην έχουν ικανοποιητική πρόσβαση στα δικαιώματα τους καθώς και ουσιαστικές ευκαιρίες ένταξης και ισότιμης συμμετοχής στην κοινωνία και ως εκ τούτου ο ένας μετά τον άλλο οι πρόσφυγες να φεύγουν από την Κύπρο μαζί με τις οικογένειες τους προς άλλες χώρες της ΕΕ.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων δεν λαμβάνει αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής που να διασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωση τους κατά τη διάρκεια εξέτασης της αίτησης τους.
- Η κυβέρνηση εγκατέλειψε μεν την ανέγερση τείχους κατά μήκος της «Πράσινης Γραμμής» όμως συνεχίζει την ανέγερση τείχους γύρω από το ήδη ακατάλληλο Κέντρο υποδοχής Πουρνάρα στοχεύοντας στην παράνομη μετατροπή του σε ντε φάκτο κέντρο κράτησης.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων ασύλου δεν έχει πρόσβαση σε νομική αρωγή ώστε να μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να διεκδικήσει αποτελεσματικά την αναγκαία προστασία τους.
- Συνεχίζονται οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αιτούντων οι οποίοι ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες, ειδικά τα ασυνόδευτα παιδιά.
- Συνεχίζεται η στοχοποίηση και εκδικητικές ενέργειες κατά ακτιβιστών και ΜΚΟ αλληλέγγυων με τους πρόσφυγες.
Η ΚΙΣΑ καλεί την κυβέρνηση
- Να διασφαλίσει την ταχεία, δίκαιη και αποτελεσματική εξέταση των αιτήσεων.
- Να διασφαλίσει τις προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης των αιτούντων ασύλου (στέγαση, εκπαίδευση, πρόσβαση στην αγορά εργασίας και υλικές συνθήκες υποδοχής) του ίδιου επιπέδου με αυτές των ληπτών ΕΕΕ.
- Να διασφαλίσει την αποτελεσματική ένταξη και ενεργό συμμετοχή των δικαιούχων διεθνούς προστασίας σε όλους ανεξάρτητα τους τομείς της κοινωνίας (προγράμματα αναγνώρισης, εξομοίωσης των προσόντων τους, απόκτηση της κυπριακής υπηκοότητας).
- Να διασφαλίσει ασφαλή πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου στη χώρα τερματίζοντας κάθε ενέργεια παράνομης αναχαίτησης προσφύγων είτε στη στεριά είτε στη θάλασσα.
- Να τερματίσει κάθε ενέργεια υπόσκαψης και ποινικοποίησης του έργου και της δράσης των ακτιβιστών και των ΜΚΟ, περιλαμβανόμενης της τροποποίησης της νομοθεσίας για τα σωματεία ώστε οι ΜΚΟ που έχουν διαγραφεί να έχουν τη δυνατότητα υπό προϋποθέσεις να επανεγγραφούν.
Διοικητικό Συμβούλιο
