Καλωσορίζουμε τη σημερινή απόφαση του ΕΔΑΔ στην Υπόθεση M.A. AND Z.R. v. CYPRUS (Appl. No 39090/20) στην οποία η ΚΙΣΑ μαζί με το EuroMed Rights και το Human Rights Center του Πανεπιστημίου Ghent συμμετείχαμε επίσης ως τρίτο ενδιαφερόμενο μέρος. Η απόφαση αποκαλύπτει και αναδεικνύει με τον πιο σαφή τρόπο τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτητών ασύλου που με κίνδυνο της ζωής τους προσπαθούν να εισέλθουν στη Δημοκρατία για να ζητήσουν προστασία αλλά επαναπροωθούνται παράνομα, στη συγκεκριμένη περίπτωση στον Λίβανο.
Είχαμε κατ΄επανάληψη τοποθετηθεί εναντίον των παράνομων επαναπροωθήσεων στον Λίβανο, Σύριων και άλλων προσφύγων, τονίζοντας ότι οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν επί Υπουργίας Νίκου Νουρή, συνεχίστηκαν από τον Κωνσταντίνο Ιωάννου με την παρούσα κυβέρνηση και τον νυν Υφυπουργό Μετανάστευσης Νικόλα Ιωαννίδη, οι οποίοι κομπάζουν για την «επιτυχημένη » τους μεταναστατευτική πολιτική των επαναπροωθήσεων στη θάλασσα ή των επαναπροωθήσεων στη νεκρή ζώνη, παραβιάζουν την ΕΣΔΑ και το διεθνές δίκαιο.
Το ΕΔΑΔ με τη λεπτομερή απόφαση του καταπέλτη, αποφάσισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παραβίασε το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, τόσο από διαδικαστικής όσο και ουσιαστικής άποψης αφού η επαναπροώθηση των αιτητών στον Λίβανο τους έθεσε σε κίνδυνο έμμεσης επαναπροώθησης στη Συρία αλλά και σε συνθήκες διαβίωσης στο Λίβανο που παραβιάζουν το άρθρο 3 (απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση). Περαιτέρω, έκρινε ότι οι Αιτητές απελάθηκαν ομαδικά, χωρίς να εξεταστεί το αίτημα ασύλου τους και χωρίς εξατομικευμένη αξιολόγηση του αιτήματος τους για άσυλο, το οποίο αποδέχθηκε ότι υπέβαλαν προφορικά (Άρθρο 4, Πρωτόκολλο 4). Το ΕΔΑΔ, έκρινε επίσης ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα των αιτητών σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο (Άρθρο 13) εναντίον των πιο πάνω παραβιάσεων αφού δεν θα μπορούσαν να αποταθούν σε οποιοδήποτε δικαστήριο στη Δημοκρατία, ενώ έκρινε τέλος ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα των αιτητών να μην υπόκεινται σε απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες οι αρχές της Δημοκρατίας τους είχαν εγκλωβισμένους σε μια βάρκα μέσα στη θάλασσα για περίοδο δύο ημερών, χωρίς την αναγκαία τροφή και συνθήκες υγιεινής, πριν τους επαναπροωθήσουν τελικά παράνομα στον Λίβανο.
Σημαντικό όμως είναι κυρίως το γεγονός ότι το ΕΔΑΔ απορρίπτει το αφήγημα της κυβέρνησης που θέλει να θεωρεί τον Λίβανο ως ασφαλή τρίτη χώρα αφού αποδέχθηκε ότι από το Λίβανο πραγματοποιούνται παράνομες επαναπροωθήσεις στη Συρία, ενώ η κατάσταση και οι συνθήκες διαμονής των προσφύγων στον Λίβανο είναι τραγικές που ισοδυναμούν με απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση. Το ΕΔΑΔ δεν αποδέχθηκε ότι η συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ Κύπρου – Λιβάνου διασφαλίζει προστασία από παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδίως από έμμεση επαναπροώθηση στη Συρία. Το ΕΔΑΔ επιδίκασε επίσης 22,000 ευρώ αποζημιώσεις σε κάθε αιτητή καθώς επίσης και δικηγορικά έξοδα.
Η σημερινή απόφαση αποτελεί παράδειγμα των θετικών αποτελεσμάτων σε σχέση με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ανάδειξη των παραβιάσεων τους από το κράτος, μέσα από τη συνεργασία δικηγόρων, μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και ακαδημαϊκών.
Καλούμε για ακόμα μια φορά την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τους νόμους της Δημοκρατίας, την ΕΣΔΑ και το διεθνές δίκαιο και να τερματίσει τις πολιτικές παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επαναπροωθήσεων των μεταναστών και προσφύγων. Καλούμε την κυβέρνηση όπως –
- Άμεσα επιτρέψει πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου και σε συνθήκες υποδοχής στους πρόσφυγες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη νεκρή ζώνη και που έχουν μέχρι σήμερα επαναπροωθηθεί κατ΄επανάληψη από τις αρχές της δημοκρατίας πίσω στη νεκρή ζώνη.
- Τερματίσει την πολιτική της αναστολής εξέτασης αιτήσεων ασύλου από Σύριους πρόσφυγες και τους παραχωρήσει διεθνή προστασία αφού ούτε ο Λίβανος ούτε και η Συρία μπορούν να θεωρηθούν υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις ασφαλής Τρίτη χώρα και και ασφαλής χώρα καταγωγής, αντίστοιχα.
- Διασφαλίσει την πρόσβαση στο άσυλο σε κάθε πρόσωπο που εισέρχεται στη Δημοκρατία ζητώντας προστασία, είτε από το θάλασσα είτε από τη νεκρή ζώνη και ανθρώπινες συνθήκες υποδοχής και διαβίωσης και σεβασμό στο δικαίωμα ασύλου το οποίο κατοχυρώνεται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
- Τερματίσει την πολιτική των απελάσεων αλλά και την πολιτική της «ανάδειξης» της Κύπρου ως μη θελκτικού προορισμού για πρόσφυγες και μετανάστες
EuroMed Rights
ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη. Αντιρατσισμό
Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Λιβάνου (CLDH)
[1] https://hudoc.echr.coe.int/#{%22fulltext%22:[%22M.A.%20and%20Z.R.%20v.%20Cyprus%20(no.%2039090/20)%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-236141%22]}
[1] https://hudoc.echr.coe.int/#{%22fulltext%22:[%22M.A.%20and%20Z.R.%20v.%20Cyprus%20(no.%2039090/20)%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-236141%22]}
