Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, με πρόσφατη απόφαση του καταδίκασε και επέβαλε χρηματικό πρόστιμο €126,000 σε εταιρία η οποία κατηγορείτο για εμπορία και εκμετάλλευση προσώπων. Η ΚΙΣΑ θεωρεί ιδιαίτερη σημαντική τη καταδίκη της συγκεκριμένης εταιρίας. Παρ’ όλα αυτά, ερωτηματικά προκύπτουν από την απόφαση για μη εκδίκαση αποζημιώσεων στα θύματα εκμετάλλευσης, καθώς και για αναστολή της δικαστικής διαδικασίας εναντίον του ιδιοκτήτη και διευθυντή της κατηγορούμενης εταιρίας. Ακριβώς, λόγω του όλου χειρισμού της υπόθεσης από την Kατηγορούσα Aρχή, τα θύματα εμπορίας έχουν αυτό το μήνα προχωρήσει στην καταχώρηση αστικής αγωγής εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) και των κατηγορουμένων, με σκοπό τη τελική τους δικαίωση.
Η αρχική καταγγελία της υπόθεσης έγινε από την ΚΙΣΑ στις 24/08/2011 μέσω επιστολής προς το γραφείο εμπορίας και εκμετάλλευσης προσώπων στην οποία αναφερόταν ότι μετανάστες οι οποίοι εργάζονταν στις φάρμες που διατηρεί η εταιρεία Comet Hatcheries LTD στην επαρχία Λευκωσίας, έτυχαν εκμετάλλευσης στο χώρο εργασίας τους. Στο κατηγορητήριο που συντάχτηκε περιλαμβάνοντο οι κατηγορίες της εκμετάλλευσης στην εργασία και υποβολή σε δουλεία μέσω απειλών, καθώς και η κατηγορία κλοπής με δόλιο τέχνασμα.
Κατά την απαγγελία των κατηγοριών οι κατηγορούμενοι δήλωσαν μη παραδοχή ενώ για περίοδο περίπου δυόμισι ετών, η ακρόαση της υπόθεσης συνεχώς αναβάλλετο λόγω απουσίας του διευθυντή της κατηγορούμενης εταιρείας, ο οποίος σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των δικηγόρων του πάσχει από σοβαρά προβλήματα υγείας. Τον Ιούνιο του 2015 δηλώθηκε στο Δικαστήριο η απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα όπως ανασταλεί η ποινική υπόθεση εναντίον του συγκεκριμένου ατόμου λόγω των προβλημάτων υγείας που σύμφωνα με τους ιατρούς του δεν του επέτρεπαν να παρακολουθεί τη δικαστική διαδικασία. Η αναστολή της ποινικής δίωξης εναντίον του εν λόγω προσώπου ήταν η βασική επιδίωξη των διακινητών αφού με τον τρόπο αυτό απαλλάχτηκαν όλα τα φυσικά πρόσωπα που διέπραξα το σοβαρό αυτό έγκλημα.
Στην πράξη, η κατηγορούμενη εταιρία ως νομικό πρόσωπο ανάλαβε με τη συναίνεση των διωκτικών αρχών όλες τις ευθύνες που διέπραξαν οι ιδιοκτήτες και διευθυντές της με στόχο να τους προστατεύσει από τις συνέπειες των εγκληματικών τους ενεργειών. Η εταιρία παραδέχτηκε ότι από τον Ιούλιο του 2007 μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2011, εκμεταλλεύτηκε την εργασία μεταναστών εργαζομένων υποβάλλοντας τους σε παρόμοια με μορφή δουλείας πρακτική. Πιο συγκεκριμένα, η εταιρία εξανάγκαζε τους μετανάστες να συνεχίσουν να εργάζονται στις φάρμες πτηνών που διαθέτει σε αρκετά χωριά της επαρχίας Λευκωσίας, απειλώντας τους ότι σε αντίθετη περίπτωση θα μεσολαβούσε για την απέλαση τους από την Κύπρο. Από τον κάθε μετανάστη εργαζόμενο κατακρατήθηκαν μισθοί μέχρι και δέκα μηνών και αξίας μέχρι €6.650. Επιπλέον, εν λόγω εταιρία παραδέχτηκε ότι έκλεψε με δόλιο τέχνασμα €900 από μετανάστη εργαζόμενο της, με τη δικαιολογία ότι με τα λεφτά αυτά θα του παράτειναν την άδεια παραμονής του στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Πάγια θέση της ΚΙΣΑ είναι ότι η πολιτεία θα πρέπει να δίνει τη μέγιστη σημασία στη δίωξη εγκλημάτων που αφορούν την εμπορία ατόμων για εργασιακή εκμετάλλευση. Τέτοιου είδους εγκλήματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αποφασιστικά τόσο από τις διωκτικές αρχές που αναλαμβάνουν τη διερεύνηση τους όσο και από το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Σημειώνεται ότι ο νόμος της ΚΔ σχετικά με τους καταδικασθέντες σε υποθέσεις εμπορίας προσώπων, προβλέπει ποινές που φτάνουν μέχρι και τα 20 χρόνια φυλάκισης.
Συνάμα, επισημαίνουμε για ακόμα μια φορά την αναγκαιότητα για επίδειξη αποφασιστικότητας εκ μέρους της πολιτείας για άμεση στήριξη και προστασία των θυμάτων εμπορίας προσώπων για εργασιακή εκμετάλλευση. Δυστυχώς, σήμερα παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις και παραβιάσεις στην πρόσβαση των θυμάτων εμπορίας στα προβλεπόμενα από τον νόμο μέτρα στήριξης. Παράλληλα, η μη επιδίκαση αποζημιώσεων εκ μέρους του Δικαστηρίου σε θύματα εμπορίας, πλήττει τα θύματα σε οικονομικό αλλά κυρίως σε ηθικό επίπεδο αφού δικαιολογημένα νιώθουν για πολλοστή φορά ότι αδικούνται.
Όσον αφορά την απόφαση του Δικαστηρίου για την υπόθεση Comet Hatcheries LTD, κόστος ενδέχεται να έχει και η ΚΔ αφού ο χειρισμός της υπόθεσης εκ μέρους της Κατηγορούσας Αρχής, δεν άφησε καμία άλλη επιλογή στα θύματα από το να προχωρήσουν με αστικές αγωγές τόσο κατά της ΚΔ όσο και κατά της καταδικασθείσας εταιρίας και του διευθυντή της.
Ενόψει όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ καλεί την πολιτεία να προβεί άμεσα:
- Στη αποτελεσματική αντιμετώπιση των αδυναμιών που παρουσιάζονται στο τομέα δίωξης και καταδίκης των θυτών – διακινητών και αποτελεσματικής αποκατάστασης των θυμάτων εμπορίας, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής πρόσβασης τους στο δικαίωμα τους σε αποζημιώσεις.
- Στην υλοποίηση των δεσμεύσεων και υποχρεώσεων που η κυβέρνηση έχει αναλάβει σχετικά με την ανεξάρτητη και εις βάθος αξιολόγηση της αποστελεσματικότητας του σχεδίου δράσης της ΚΔ κατά της εμπορίας προσώπων.
- Στην ανάληψη πρωτοβουλίας για τη θεσμοθέτηση αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών και των ΜΚΟ που ασχολούνται με ζητήματα καταπολέμησης εμπορίας προσώπων.
- Στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος πρόσβασης των θυμάτων εμπορίας στα δικαιώματα τους, προκειμένου τα θύματα να μπορούν να ενταχθούν εκ νέου στην κοινωνία χωρίς κίνδυνο επαναθυματοποίησης τους.
