Σύμφωνα με πληροφορίες που τις τελευταίες μέρες έχουν δει το φώς της δημοσιότητας[i] ,η κυρία Νatalia Konovalova, πολίτιδα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της οποίας η αίτηση ασύλου εκκρεμεί ενώπιων των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, κινδυνεύει με άμεση έκδοση της στη Ρωσία. Η ΚΙΣΑ, Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό καταδικάζει τόσο την παράνομη κράτηση όσο και κάθε προσπάθεια για έκδοση της στη Ρωσία αφού κάτι τέτοιο αντιτίθεται σε ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο από το οποίο οι αιτητές/τριες ασύλου προστατεύονται από οποιαδήποτε επαναπροώθηση σε χώρα όπου υπάρχει βάσιμος φόβος δίωξής τους.
Πέραν του γεγονότος ότι οι αιτητές ασύλου μέχρι την εξέταση της αίτησης ασύλου τους, σύμφωνα με το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο προστατεύονται από επαναπροώθηση, θεωρούμε ότι σε περίπτωση έκδοσής του συγκεκριμένου προσώπου στη Ρωσία, υπάρχουν όντως βάσιμοι φόβοι πολιτικών διώξεων λόγω της ιδιότητάς της ως μέλος συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας.
Η κυρία Konovalova έχει φτάσει στην Κύπρο το 2007, μετά από μια σειρά γεγονότων και ενεργειών της Ρωσικής Κυβέρνησης εναντίον της αλλά και μελών της οικογένειάς της τα οποία δημιούργησαν φόβο δίωξής της από τις Ρωσικές αρχές. Το Δεκέμβριο του 2010, η κυρία Konovalova συνελήφθηκε στην Κύπρο, βάσει αιτήματος έκδοσης από της Ρωσικές Αρχές. Τον Οκτώβριο του 2011, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, έκρινε ότι δεν στοιχειοθετούνταν τα αδικήματα για τα οποία ζητείτο η έκδοσή της στη βάση του Κυπριακού δικαίου, και ότι η δίωξή της από τις Ρωσικές αρχές είχε πολιτικά κίνητρα, ενώ έκρινε επίσης ότι σε περίπτωση έκδοσής της , δεν θα είχε δίκαιη δίκη και θα υπόκειτο σε παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της, απορρίπτοντας το αίτημα για έκδοσή της στη Ρωσία.
Στο μεσοδιάστημα (Μάιο 2011), η κυρία Konovalova, κρίνοντας εξ αρχής ότι η ποινική της δίωξη βασιζόταν σε πολιτικά κίνητρα, υπέβαλε αίτηση για άσυλο και από τότε, και παρά την πάροδο τεσσάρων χρόνων, η αίτηση της για άσυλο δεν έχει ακόμη εξεταστεί.
Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, η κυρία Konovalova συνελήφθηκε και βρίσκεται στις Κεντρικές Φυλακές μέχρι σήμερα στη βάση διαταγμάτων κράτησης και έκδοσή της στη Ρωσία. Το διάταγμα έκδοσης και κράτησης της, εγκρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο, μετά από έφεση που καταχώρησε ο Γενικός Εισαγγελέας στην πρωτόδικη απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού.
Η ΚΙΣΑ θεωρεί ότι κάθε προσπάθεια έκδοσης της κυρίας Konovalova απαράδεκτη και παράνομη αφού η επαναπροώθηση αιτητών ασύλου πριν την εξέταση του αιτήματός τους για άσυλο και πριν την έκδοση τελικής απόφασης παραβιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες (1951). Ταυτόχρονα, η εν λόγω απόφαση παραβιάζει το άρθρο 4 του περί Προσφύγων Νόμου, με το οποίο πρόσφυγας ή αιτητής δεν απελαύνεται σε χώρα στην οποία η ζωή ή η ελευθερία του θα τεθεί σε κίνδυνο ή θα υποβληθεί σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή καταδίωξη στη βάση φύλου, φυλής, θρησκείας, ιθαγένειας, ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων. Η ίδια υποχρέωση απορρέει επίσης από το ευρωπαϊκό δίκαιο και πιο συγκεκριμένα από την Οδηγία 2013/32/ΕΕ στην οποία προβλέπεται η υποχρέωση των κρατών μελών να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης.
Ταυτόχρονα, κρίνουμε ότι η φόβοι που εκφράζονται από την κυρία Konovalova για δίωξή της από τις Ρωσικές αρχές στη βάση πολιτικών κινήτρων είναι βάσιμοι, αφού διώκεται λόγω της διασύνδεσης της με την υπόθεση της Yukos oil και του Khodorkovskiy. Η υπόθεση της Yukos Oil και η δίωξη του Khodorkovskiy και όλων των συνεργατών είναι καλά γνωστή διεθνώς.
Για την συγκεκριμένη υπόθεση είχε εκδοθεί Ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, (Resolution 1418 (2005) στο οποίο αναφέρεται ότι οι ενέργειες της Ρωσικής Κυβέρνησης σε σχέση με την Yukos Oil, τον Khodorkovskiy και άλλων συνεργατών του ξεπέρασαν την απλή επιδίωξη για εφαρμογή του νόμου, περιλαμβάνοντας πολλά στοιχεία αποδυνάμωσης πολιτικών αντιπάλων. Περαιτέρω, σε σχέση με την τις υποθέσεις Yukos Oil και του Khodorkovskiy, έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί τρεις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που καταδικάζουν τη Ρωσική Ομοσπονδία για σειρά παραβιάσεων των δικαιωμάτων τόσο της Yukos Oil ως εταιρείας όσο και του Khodorkovskiy, περιλαμβανομένου του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.
Πέραν της συγκεκριμένης υπόθεσης, είναι καλά γνωστό ότι η Ρωσική κυβέρνηση έχει προβεί κατ’ επανάληψη σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων[ii] εναντίων πολιτικών αντιφρονούντων, δημοσιογράφων, ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολλών άλλων ομάδων. Στη βάση τούτου, η Κυπριακές αρχές θα έπρεπε να ήταν ιδιαίτερα προσεκτικές στο χειρισμό υποθέσεων έκδοσης προσώπων στη Ρωσία.
Στη βάση όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ ζητά:
- Την άμεση αναστολή των διαδικασιών έκδοσης της κυρίας Konovalova στη Ρωσία, δεδομένου ότι η ίδια είναι αιτήτρια ασύλου.
- Την άμεση απελευθέρωση της αφού ως αιτήτρια ασύλου, δεν μπορεί να απελαθεί ή να εκδοθεί και ως εκ τούτου, η κράτησή της είναι αδικαιολόγητη.
- Την άμεση και δίκαιη εξέταση του αιτήματος της για άσυλο και παραχώρηση του καθεστώτος του πρόσφυγα εάν και εφόσον διαφανεί ότι συντρέχουν στο πρόσωπό της οι προϋποθέσεις για αναγνώρισή της ως πρόσφυγας.
