Αρ. Φακ: Α/Π 427/2014
Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όσον αφορά το δικαίωμα αποστολής επιστολών με τηλεομοιότυπο από κρατούμενους στο Χώρο Κράτησης Μεταναστών στη Μενόγεια
Λευκωσία, 6 Μαρτίου 2014
Ερευνών Λειτουργός: Κάλια Καμπανελλά
Προϊστάμενος Τομέα: Άριστος Τσιάρτας
1. Η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό υπέβαλε παράπονο, με επιστολές του ημερομηνίας 13, 14, 21,25 και 28 Φεβρουαρίου 2014.
2. Συγκεκριμένα, η ΚΙΣΑ αναφέρει ότι μέλη του προσωπικού του Χώρου Κράτησης Μεταναστών στη Μενόγεια δεν επιτρέπουν την αποστολή επιστολών με τηλεομοιότυπο από τους κρατούμενους προς την πιο πάνω οργάνωση. Οι ισχυρισμοί του παραπονούμενου επικεντρώνονται στα κάτωθι περιστατικά:
– Την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου κρατούμενος ζήτησε να αποστείλει επιστολή με τηλεομοιότυπο προς την ΚΙΣΑ, προκειμένου να υποβάλει παράπονο για κακοποίηση του από μέλη της Αστυνομίας προτού μεταφερθεί στο χώρο κράτησης στη Μενόγεια. Το αίτημα του απορρίφθηκε και του αναφέρθηκε ότι μπορεί να αποστείλει την επιστολή του ταχυδρομικώς.
– Την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου οχτώ Σύριοι κρατούμενοι οι οποίοι κατήλθαν σε απεργία πείνας ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την κράτηση τους ζήτησαν να αποστείλουν με τηλεομοιότυπο τα στοιχεία τους προς την ΚΙΣΑ. Παρότι ο αξιωματικός υπηρεσίας ανέφερε στους κρατούμενους ότι θα αποστείλει την επιστολή τους, η επιστολή ουδέποτε παραλήφθηκε από την πιο πάνω οργάνωση.
– Την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου ο κ. S. S. (αρ. κρατ: 1031) ζήτησε να αποστείλει επιστολή με τηλεομοιότυπο προς την ΚΙΣΑ, αλλά η επιστολή του δεν στάληκε.
– Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου στις 09:00, οι κρατούμενοι κ.κ M. R. M., M. S., R. B. και A. ζήτησαν να αποστείλουν κοινή επιστολή προς την ΚΙΣΑ αλλά η επιστολή τους δεν στάληκε προς την οργάνωση.
3. Μετά τη λήψη του εν λόγω παραπόνου, αρμόδιος Λειτουργός του Γραφείου μου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Διοικητή της ΥΑΜ κ. Γλυκέριο Λεοντίου, ο οποίος ανέφερε ότι θα διερευνήσει το ζήτημα που προέκυψε και θα δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες. Ακολούθως, ο Διοικητής της ΥΑΜ με ενημέρωσε, με επιστολή του ημερ. 17 Φεβρουαρίου 2014, για τις οδηγίες που δόθηκαν στις 13 Φεβρουαρίου 2014 στον Υπεύθυνο και το προσωπικό του χώρου κράτησης για την εξασφάλιση της άσκησης του δικαιώματος των κρατουμένων να αποστέλλουν επιστολές και την παροχή κάθε σχετικής διευκόλυνσης.
4. Παρά τις ως άνω οδηγίες του Διοικητή της ΥΑΜ, η ΚΙΣΑ συνέχισε να υποβάλλει παράπονα προς το Γραφείο μου, καθώς οι κρατούμενοι ανέφεραν επανειλημμένως προς την ΚΙΣΑ ότι μέλη του προσωπικού του χώρου κράτησης απαγορεύουν την αποστολή επιστολών προς την οργάνωση με τηλεομοιότυπο.
5. Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να σημειώσω ότι το δικαίωμα των κρατουμένων για αποστολή επιστολών προς κάθε κατεύθυνση εξασφαλίζεται πλήρως βάσει των σχετικών Κανονισμών (ΚΔΠ 161/2011). Ειδικότερα, το άρθρο 7(1) προνοεί ξεκάθαρα ότι κάθε κρατούμενος έχει το δικαίωμα να αποστέλλει και να λαμβάνει επιστολές. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 9(1), αποτελεί υποχρέωση του υπεύθυνου του χώρου κράτησης να παρέχει κάθε διευκόλυνση και μέσο για την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της κράτησης.
6. Η αποστολή και η λήψη επιστολών από κρατούμενους αποτελεί ένα από τα βασικότερα δικαιώματα τους και συμβάλλει καθοριστικά στην επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο, τόσο με συγγενείς και φίλους όσο και με φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, η αποστολή επιστολών με άμεσο τρόπο, όπως με τηλεομοιότυπο, αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο για την υποβολή παραπόνων που αφορούν είτε τις συνθήκες κράτησης είτε άλλα θέματα επείγουσας φύσης, όπως ισχυρισμοί για κακοποίηση.
7. Ως εκ τούτου, η απαγόρευση αποστολής επιστολών με τηλεομοιότυπο προς οποιονδήποτε παραλήπτη είναι αντίθετη με τους Κανονισμούς που διέπουν τη λειτουργία του εν λόγω χώρου αλλά και με διεθνείς αρχές μεταχείρισης κρατουμένων. Βάσει των πιο πάνω, η πρακτική απαγόρευσης της αποστολής επιστολών με τηλεομοιότυπο είναι απαράδεκτη και για το λόγο αυτό θα πρέπει να παύσει άμεσα και να αποκατασταθεί η ανεμπόδιστη και άμεση πρόσβαση των κρατουμένων σε οποιοδήποτε φορέα ή πρόσωπο μέσω επιστολών. Πέραν όμως τούτου, αποτελεί εισήγηση μου όπως αναζητηθούν τα πρόσωπα που έδωσαν οδηγίες ή εφάρμοσαν την πιο πάνω πρακτική και να ληφθούν τα προβλεπόμενα μέτρα, ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες συμπεριφορές ή αποφάσεις που εκφεύγουν από το πλαίσιο του νόμου.
8. Περαιτέρω, οφείλω να σημειώσω ότι συχνά παρατηρείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εφαρμογή των οδηγιών που εκδίδονται από τον Διοικητή της ΥΑΜ. Παρότι η έκδοση οδηγιών σε σχέση με ζητήματα που ανακύπτουν αποτελεί αναμφισβήτητα θετικό μέτρο, η αποτελεσματικότητα τους εξαρτάται αποκλειστικά από το βαθμό συμμόρφωσης του προσωπικού του χώρου με αυτές. Για το λόγο αυτό, η έκδοση των οδηγιών θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να συνοδεύεται από στενή παρακολούθηση της εφαρμογής τους, χωρίς να αποκλείεται η απόδοση πειθαρχικών ευθυνών όπου παρατηρείται ανυπακοή ή αδικαιολόγητη καθυστέρηση από μέρους του Υπεύθυνου ή του προσωπικού του χώρου.
9. Εξάλλου, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η εύρυθμη λειτουργία του Χώρου Κράτησης Μεταναστών εξασφαλίζεται εξίσου με την τήρηση της πειθαρχίας εκ μέρους των κρατουμένων αλλά και με την πιστή τήρηση των προνοιών του Νόμου από το προσωπικό σε σχέση με την άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων.
10. Η παρούσα Έκθεση μου υποβάλλεται προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης & Δημόσιας Τάξης και τον Αρχηγό Αστυνομίας για τις δικές τους ενέργειες υπό το φως των εισηγήσεων μου, με την παράκληση όπως με ενημερώσουν το συντομότερο δυνατό για την πορεία υλοποίησης τους.
Ελίζα Σαββίδου
Επίτροπος Διοικήσεως και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
