ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΑΡΧΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ
ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΟΗΕ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΦΥΛΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ
13 Σεπτεμβρίου 2013
Προϊστάμενος: Άριστος Τσιάρτας
Ερευνών Λειτουργός: Νάσια Διονυσίου
Η Αρχή Κατά των Διακρίσεων του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, στα πλαίσια τις θεσμικής της αποστολής για καταπολέμηση των διακρίσεων, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και της προώθησης της αρχής της ισότητας παρακολουθεί σταθερά και επισταμένα κάθε διαπίστωση, κριτική ή εισήγηση, η οποία υποβάλλεται στην Κυπριακή Δημοκρατία σε σχέση με το επίπεδο, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της προστασίας που παρέχεται σε όλα τα μέλη της κοινωνίας, ανεξαρτήτως των διαφόρων μορφών ετερότητας, που ενδεχομένως τα χαρακτηρίζουν.
Στα πλαίσια αυτά, η Αρχή Κατά των Διακρίσεων έχει μελετήσει με ιδιαίτερη προσοχή τις Συμπερασματικές Παρατηρήσεις (Concluding Observations) της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων (CERD), που υιοθετήθηκαν στην 23η Σύνοδό της (12-30 Αυγούστου 2013) και κρίνει σκόπιμο να τονίσει πως σε κάθε παράγραφο και σε κάθε ενότητά τους αναδεικνύεται η ανάγκη αντιμετώπισης από τις αρμόδιες, κυρίως, κρατικές Αρχές των διακρίσεων και του επικίνδυνου φαινομένου του ρατσισμού στη χώρα μας.
Η CERD αναγνωρίζει και χαιρετίζει τις θετικές εξελίξεις που μεσολάβησαν από την υποβολή της προηγούμενης Περιοδικής της Έκθεσης, το 2001, ιδίως σε νομοθετικό επίπεδο, με την υιοθέτηση σημαντικών νομοθεσιών και εγκαθίδρυση θεσμών που αφορούν στην προώθηση της αρχής της ισότητας, την εξάλειψη των διακρίσεων και την καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι παρά τον εμπλουτισμό του σχετικού κανονιστικού πλαισίου, η απαγόρευση των διακρίσεων υπολείπεται συνοχής και αποτελεσματικής εφαρμογής, αφού χρόνιες παθογένειες και ελλείψεις σε νομοθετικό, διοικητικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο συνεχίζουν να επηρεάζουν το βαθμό προστασίας των δικαιωμάτων ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων που αντιμετωπίζουν διακρίσεις. Υπογραμμίζει, δε, την ανάγκη για την άμεση προώθηση και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ένταξη των Μεταναστών, ως μέτρο καταπολέμησης των διακρίσεων που υφίστανται οι πολίτες τρίτων χωρών που ζουν στην Κύπρο.
Ειδικότερα, η CERD εστιάζει το ενδιαφέρον της στα εξής:
i. Στη μη διαδεδομένη χρήση των νομοθεσιών που αφορούν στην καταπολέμηση των διακρίσεων στα πλαίσια δικαστικών διαδικασιών,
ii. Στη διατήρηση νομοθετικών προνοιών ή πολιτικών, στις οποίες επιβιώνουν πρακτικές διακρίσεων,
iii. Στον πολύ μικρό αριθμό καταγγελιών που σχετίζονται με διακρίσεις και ρατσισμό, σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκών στατιστικών στοιχείων και πληροφοριών,
iv. Στην αύξηση των περιστατικών ρατσιστικής βίας – φυσικής ή λεκτικής – από ακροδεξιές εξτρεμιστικές και νέο-Ναζιστικές ομάδες εναντίον μεταναστών, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Τουρκοκυπρίων,
v. Στην προώθηση της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού μέσω του δημόσιου λόγου που χρησιμοποιείται από ορισμένα πολιτικά πρόσωπα ή ΜΜΕ,
vi. Στη μη παροχή της δυνατότητας στα μέλη των θρησκευτικών ομάδων που αναγνωρίζονται από το Σύνταγμα να ασκήσουν όλο το φάσμα των πολιτικών τους δικαιωμάτων και το δικαίωμά τους σε αυτοπροσδιορισμό,
vii. Στις διακρίσεις που βιώνουν τα μέλη της Ρομά κοινότητας στην πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, εργασία και συνθήκες διαβίωσης,
viii. Στην αναποτελεσματική προστασία των αιτητών ασύλου από τον κίνδυνο επαναπροώθησης, καθώς και η μη ισότιμη πρόσβασή τους στην εργασία και την κοινωνική πρόνοια,
ix. Σε ενδεχόμενη διάκριση εις βάρος ομάδων συγκεκριμένης μεταναστευτικής προέλευσης στη δυνατότητά τους για απόκτηση της κυπριακής ιθαγένειας,
x. Στην απουσία συγκεντρωτικών στοιχείων σε σχέση με τον πληθυσμό των υπηκόων τρίτων χωρών που ζουν στην Κύπρο και την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση.
xi. Στην ενίσχυση των ρατσιστικών συμπεριφορών και στερεοτύπων έναντι των μεταναστών, εξαιτίας και της οικονομικής κρίσης,
xii. Στην κατάσταση των οικιακών εργαζομένων, που τις καθιστά ευάλωτες σε εκμετάλλευση, και
xiii. Στην εμφάνιση ρατσιστικών επεισοδίων στο σχολικό χώρο.
Η CERD κάνει ιδιαίτερη μνεία στη σημασία του ρόλου και των παρεμβάσεων του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στο ζήτημα της καταπολέμησης των διακρίσεων στην Κύπρο. Εκφράζει, συγκεκριμένα, την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι οι αρμοδιότητες και οι θεσμικές δυνατότητες του Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν διευρυνθεί, ώστε να καλύπτουν, πέραν των κλασσικών πεδίων δράσης του, και την αντιμετώπιση του ρατσισμού και των διακρίσεων, την προώθηση της ισότητας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παράλληλα, η CERD χαιρετίζει το έργο συνολικά της Αρχής Κατά των Διακρίσεων, αναφέροντας ενδεικτικά τις παρεμβάσεις της σε σχέση με την προώθηση της ξενοφοβίας μέσω του πολιτικού λόγου, τη συμπεριφορά του προσωπικού των κρατικών νοσοκομείων έναντι των μεταναστών, την εκπαίδευση των Ρομά μαθητών και την καταπολέμηση της σχολικής βίας στο σχολικό χώρο.
Ταυτόχρονα, η CERD καλεί το κράτος να εγγυηθεί την πλήρη εργασιακή ανεξαρτησία και οικονομική αυτονομία του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, που θα του επιτρέπουν να αναγνωριστεί ως Εθνικός Οργανισμός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τα σχετικά πρότυπα και αρχές του ΟΗΕ .
Η Αρχή Κατά των Διακρίσεων έχει επανειλημμένα τοποθετηθεί επί του συνόλου των θεμάτων που επισημαίνονται από τη CERD. Στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία οι πάγιες θέσεις και εισηγήσεις που έχουν διατυπωθεί για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων καθίστανται ιδιαίτερα επίκαιρες, αφού η ξενοφοβία, ο ρατσισμός και οι διακρίσεις πλήττουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και μαζί την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατία.
Σε αυτές τις συνθήκες ο σεβασμός της διαφορετικότητας, η ανεκτικότητα, η καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων και η εξασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλα τα μέλη της κοινωνίας πρέπει να παραμείνουν κεντρικοί και μόνιμοι στόχοι.
Οι παρατηρήσεις της CERD στο σύνολό τους αναδεικνύουν ότι οι διακρίσεις και ο ρατσισμός δεν αντιμετωπίζονται μόνο με νομοθετικά ή θεσμικά μέτρα, αλλά χρειάζεται η ενεργός κινητοποίηση και η συνέργεια των πολιτών και των ΜΚΟ. Εξίσου σημαντική είναι η συνεχής εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών και όλων των εμπλεκόμενων φορέων στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μετανάστευσης και πολυπολιτισμικότητας, ενώ καίριος είναι ο ρόλος ενός συνεκτικού και πρακτικά υλοποιήσιμου σχεδίου πολιτικής για την ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων στην Κύπρο.
Οι επισημάνσεις και παρατηρήσεις της CERD συνιστούν ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των αρμόδιων κυπριακών Αρχών, που πρέπει να κατευθύνει την πολιτική και τη δράση τους. Ταυτόχρονα, αποτελεί σημείο αναφοράς και για την ίδια την Αρχή Κατά των Διακρίσεων, η οποία δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να παρακολουθεί τη συμμόρφωση των Αρχών με τα όσα τους έχουν υποδειχθεί και να επιμένει στην ενίσχυση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου για την εξάλειψη των διακρίσεων και την ίση προστασία των δικαιωμάτων όλων των προσώπων.
