Το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Λιβάνου (CLDH) έχει λάβει πληροφορίες από πολλές πηγές ότι στις 04 Ιουλίου 2022, 52 επιβάτες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, σε πλοίο που αναχωρούσε από το Λίβανο για την Ιταλία, επαναπροωθήθηκαν στο Λίβανο, αφού βίωσαν απάνθρωπες συνθήκες και κακομεταχείριση από τις κυπριακές αρχές.
Οι οργανώσεις που υπογράφουν καλούν την Κυπριακή Κυβέρνηση να σταματήσει αμέσως όλες τις επαναπροωθήσεις προς το Λίβανο, οι οποίες παραβιάζουν το Ευρωπαϊκό και Διεθνές δίκαιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη συμφωνία που υπογράφηκε το 2002 μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου, και να επιτρέψει την πρόσβαση στο έδαφός της σε όλους τους ανθρώπους που ζητούν προστασία στα σύνορά της. Και οι δύο κυβερνήσεις θα πρέπει να δημοσιοποιήσουν τυχόν πρόσθετα πρωτόκολλα εφαρμογής ή συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών που θέτουν σε λειτουργία τη συμφωνία επανεισδοχής.
Σύμφωνα με μαρτυρίες επιβαινόντων που συγκέντρωσε η CLDH, το ναυάγιο συνέβη κοντά στις ακτές της Πάφου, στην Κύπρο, λόγω κακών καιρικών συνθηκών. Οι επιβάτες ζήτησαν στη συνέχεια την υποστήριξη των κυπριακών αρχών, οι οποίες “τους άφησαν για δύο ημέρες στο σκάφος, ενώ αυτό βυθιζόταν”, δήλωσε ένας επιβαίνοντας.
Ένας άλλος επιβάτης ανέφερε ότι οι κυπριακές αρχές δεν παρείχαν αμέσως ιατρική βοήθεια σε δύο γυναίκες που ήταν έγκυες, συμπεριλαμβανομένης της συζύγου του, προσθέτοντας ότι χτύπησαν σκόπιμα τους επιβάτες και έσπασαν τη μηχανή για να τους εμποδίσουν να φύγουν. “Αρνήθηκαν επίσης να μας αφήσουν να βγούμε στην ακτή”.
Μετά από περίπου μιάμιση ώρα, το σκάφος γέμισε με νερό και οι επιβάτες είχαν στην διάθεση τους μια αντλία νερού για να απομακρύνουν το νερό από το σκάφος, η οποία όμως σταμάτησε να λειτουργεί λίγο αργότερα. “Τότε τους ζητήσαμε να μας στείλουν μια καινούργια- αρνήθηκαν και μας είπαν να μαζέψουμε το νερό από τη βάρκα χρησιμοποιώντας τα ρούχα μας”, συνέχισε.
Ένας από τους επιβαίνοντες δήλωσε ότι “ένας από τους επιβάτες είχε κάνει μεταμόσχευση νεφρού και είχε μπαταρία στο χέρι του. Ζήτησε νερό για να πάρει τα φάρμακά του, αλλά οι αρχές αρνήθηκαν να του δώσουν και του είπαν να καταπιεί τα χάπια χωρίς νερό. Ένας από αυτούς προσπάθησε να τον στραγγαλίσει με το χέρι του”. Ένας άλλος επιβάτης δήλωσε στο CLDH “κάθε φορά που ζητούσαμε νερό ή όπου και αν πηγαίναμε, μας χτυπούσαν” και πρόσθεσε: “η κόρη μου κοιμόταν δίπλα μου όταν ήρθαν να χτυπήσουν και εμένα και εκείνη”.
Με βάση διάφορες μαρτυρίες, οι κυπριακές αρχές έκαναν τους επιβάτες να πιστέψουν ότι θα τους μετέφεραν στην Κύπρο. Αντ’ αυτού, αφού κρατήθηκαν σε ένα μικρό δωμάτιο σε ένα πλοίο χωρίς πρόσβαση σε αέρα, φαγητό ή νερό, οι επιβάτες βρέθηκαν πίσω στο Λίβανο.
Αφού πέρασαν δύο ημέρες σε άθλιες συνθήκες στο ναυαγισμένο πλοίο, οι επιβάτες επαναπροωθήθηκαν πίσω στον Λίβανο.
Απάνθρωπη μεταχείριση και επαναπροωθήσεις από την Κύπρο με κίνδυνο αλυσιδωτής επαναπροώθησης στη Συρία.
Από τον Μάρτιο του 2020, στο πλαίσιο μιας μη διαφανούς συμφωνίας με τον Λίβανο, οι κυπριακές αρχές έχουν επανειλημμένα καταφύγει στην επαναπροώθηση σκαφών προς τον Λίβανο και έχουν αρνηθεί σε άτομα την πρόσβαση στο έδαφος της Δημοκρατίας και τη διαδικασία ασύλου. Ο Λίβανος δεν έχει δημοσιεύσει αυτή τη συμφωνία, γεγονός που αποτελεί παραβίαση του νόμου για την πρόσβαση στην πληροφόρηση αριθ. 28/2017.
Τον Ιούνιο του 2022, σύμφωνα με μαρτυρίες που συνέλεξε η CLDH, δύο Σύροι επιβάτες που προσπάθησαν να διαφύγουν στην Κύπρο εξαπατήθηκαν επίσης από τις κυπριακές αρχές και επαναπροωθήθηκαν στον Λίβανο. “Τους ενημερώσαμε ότι θέλαμε να ζητήσουμε άσυλο, αλλά μας είπαν πρώτα να συνεχίσουμε για την Ιταλία, στη συνέχεια είπαν ότι θα μας πήγαιναν στην Κύπρο αλλά μας επέστρεψαν στον Λίβανο” ανέφερε ένας επιβαίνοντας. Στη συνέχεια πρόσθεσε ότι δύο από τους επιβάτες απελάθηκαν στη Συρία μόλις έφτασαν στο Λίβανο.
Με αυτές τις ενέργειες, οι κυπριακές αρχές φέρονται να έχουν παραβιάσει τις υποχρεώσεις της χώρας όπως αυτές απορρέουν από το δίκαιο της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων , συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (άρθρο 14). Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων, έχουν ήδη δεχθεί δύο υποθέσεις που υποβλήθηκαν από επιζώντες από προηγούμενες επαναπροωθήσεις από την Κύπρο στον Λίβανο.
Πολλοί διεθνείς οργανισμοί και φορείς κατήγγειλαν αυτές τις παράνομες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dunja Mijatović, και του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών.
Έκκληση για επείγουσες δράσεις για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Αποτρέποντας την πρόσβαση στο έδαφός της, αρνούμενη την πρόσβαση στο άσυλο και απωθώντας τα πλοία στη θάλασσα προς το Λίβανο – με υψηλό κίνδυνο αλυσιδωτών επαναπροωθήσεων στη Συρία – η Κύπρος παραβιάζει την αρχή της μη επαναπροώθησης που ορίζεται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και στο δίκαιο της ΕΕ για το άσυλο και παραβιάζει το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), το άρθρο 3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα βασανιστήρια, την απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία και το άρθρο 16 της Διεθνούς Σύμβασης για την προστασία όλων των προσώπων από την εξαναγκαστική εξαφάνιση.
Η Κύπρος παραβιάζει επίσης το άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου αριθ. 4 της ΕΣΔΑ σχετικά με την απαγόρευση των μαζικών απελάσεων, καθώς δεν προβαίνει σε εξατομικευμένη αξιολόγηση των υποθέσεων.
Επιπλέον, οι Κυπριακές Αρχές απέτυχαν να ενημερώσουν την κοινή γνώμη για τις πολιτικές και τις πρακτικές επαναπροώθησης και τις συνθήκες των προσφύγων που ζητούν άσυλο. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι αρχές αρνήθηκαν να δώσουν πληροφορίες στις ΜΚΟ, γεγονός που στην πραγματικότητα εμπόδισε αυτές τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων να υποστηρίξουν και να διασφαλίσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων που επαναπροωθήθηκαν. Με την απέλαση ανθρώπων πίσω στη Συρία, μια χώρα που εξακολουθεί να εφαρμόζει βασανιστήρια, ο Λίβανος παραβιάζει το άρθρο 3 της Σύμβασης κατά των βασανιστηρίων και άλλων μορφών σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (επικυρώθηκε τον Οκτώβριο του 2000).
Οι υπογράφουσες οργανώσεις καλούν:
– Την κυβέρνηση του Λιβάνου να τηρήσει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσής της να μην απελαύνει ή να επιστρέφει με τη βία άτομα που κινδυνεύουν από βασανιστήρια. Αυτό σημαίνει την άμεση παύση των αυθαίρετων απελάσεων Σύρων από το Λίβανο στη Συρία και την υιοθέτηση πολιτικών που εγγυώνται την απαραίτητη προστασία των Σύρων προσφύγων στο Λίβανο.
– Την Κυπριακή κυβέρνηση να τηρήσει τις υποχρεώσεις της ως κράτος μέλος της ΕΕ και τις διεθνείς υποχρεώσεις της για σεβασμό του δικαιώματος σε ασύλου και της αρχής της μη επαναπροώθησης, να παράσχει βοήθεια σε σκάφη που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα, διεξάγοντας επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, παρέχοντας πρόσβαση στο έδαφός της, τη διαδικασία ασύλου και κατάλληλες συνθήκες υποδοχής, και να σταματήσει αμέσως όλες τις επαναπροώθησεις και οποιαδήποτε κακομεταχείριση κατά ατόμων που ζητούν προστασία στην Κύπρο.
– Την Κυπριακή Κυβέρνηση να διεξάγει διαφανή, ενδελεχή και αμερόληπτη έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι το προσωπικό της κυπριακής ακτοφυλακής εμπλέκεται σε πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο.
– Οι κυβερνήσεις της Κύπρου και του Λιβάνου να δημοσιοποιήσουν αμέσως το περιεχόμενο της συμφωνίας επανεισδοχής που υπογράφηκε μεταξύ τους και να παράσχουν σαφείς και ξεκάθαρες εγγυήσεις κατά της άμεσης ή έμμεσης επαναπροώθησης σύμφωνα με τις διεθνείς τους υποχρεώσεις.
– Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να αποτρέψει τις κυπριακές αρχές από την παραβίαση των νόμων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης, και να καλέσει την Κύπρο να αποκαλύψει το περιεχόμενο οποιασδήποτε συμφωνίας επανεισδοχής Κύπρου-Λιβάνου και πρόσθετων πρωτοκόλλων.
– Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Λιβάνου (CLDH)
– EuroMed Rights
– ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό
