Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) με απόφαση του ημερομηνίας 4 Απριλίου 2017, [1]στηλιτεύει την Κυπριακή Δημοκρατία για παραβίαση συγκεκριμένων πτυχών του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που αναφέρεται στην απαγόρευση των βασανιστηρίων. H απόφαση αφορά προσφυγή του David William Thuo, μετανάστη από την Κένυα, κατά της Κύπρου σχετικά με τους ισχυρισμούς του για κακοποίηση και απάνθρωπη μεταχείριση από μέλη της αστυνομίας το 2005, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία απέλασής του από τη χώρα.[2]
Με την απόφαση του το ΕΔΑΔ, αφενός «καυτηριάζει» την ανεπαρκή ανταπόκριση των Ανεξάρτητων Αρχών (Επίτροπος Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας – ΑΑΔΙΠΑ, Γενική Εισαγγελία) στη διερεύνηση των καταγγελιών του κ. Thuo και αφετέρου, καταδικάζει την ΚΔ για τις συνθήκες κράτησης του εν λόγω προσώπου κατά την περίοδο που αυτός βρισκόταν στην πτέρυγα 10 των Κεντρικών Φυλακών.
Παράλληλα, το Δικαστήριο απάλλαξε την ΚΔ από την κατηγορία για κακοποίηση και απάνθρωπη μεταχείριση του κ. Thuo, βασιζόμενο κυρίως στην έλλειψη ικανοποιητικών στοιχείων που αποδεικνύουν την πέραν πάσης αμφιβολίας κακοποίηση του, λόγω κυρίως της ανεπάρκειας των Ανεξάρτητων Αρχών να διατελέσουν το έργο τους. Πιο συγκεκριμένα το ΕΔΑΔ αποφάνθηκε ότι (παρ.148):
Έχοντας υπόψη τους ισχυρισμούς των διαδίκων και όλο το υλικό που έχει στη διάθεσή του, το Δικαστήριο κρίνει ότι τα αποδεικτικά στοιχεία δεν του επιτρέπουν να βρει πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας ότι ο αιτητής υποβλήθηκε σε κακοποίηση κατά παράβαση του άρθρου 3, όπως αυτός ισχυρίζεται. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η αδυναμία του Δικαστηρίου να καταλήξει σε τέτοιο συμπέρασμα ως προς το θέμα παράβασης του άρθρου 3, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αδυναμία των αρμόδιων αρχών να διεξάγουν αποτελεσματική διερεύνηση της καταγγελίας του αιτητή.
Σύμφωνα με την απόφαση, η πιο πάνω θέση του Δικαστηρίου περί αποτυχίας των αρχών να διερευνήσουν τις καταγγελίες για αστυνομική βία στηρίζεται στις πιο κάτω διαπιστώσεις:
Η καταγγελία του κ. Thuo προς την Επίτροπο Διοίκησης και την ΑΑΔΙΠΑ άρχισε να εξετάζεται ένα χρόνο αργότερα. Όταν τελικά λήφθηκαν δηλώσεις από τους εμπλεκόμενους αστυνομικούς, είχαν περάσει πάνω από 3 χρόνια από τα γεγονότα. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι εμπλεκόμενοι αστυνομικοί είχαν αποκρύψει γεγονότα, ήταν ανέντιμοι και είχαν παραλείψει να καταγράψουν τα γεγονότα κατά τη διάρκεια της απέλασης. Σημείωσαν επίσης ότι δύο από τους πέντε αστυνομικούς που εμπλέκονταν είχαν αρνηθεί να συνεργαστούνε με την έρευνα, και ένας ισχυρίστηκε ότι δεν θυμόταν τίποτα. Παρ ‘όλα αυτά, οι αρμόδιες αρχές αποδέχτηκαν την εκδοχή της αστυνομίας ως προς τα γεγονότα, χωρίς οποιαδήποτε προσπάθεια περαιτέρω διερεύνησης των αποκλίσεων και παραλείψεων στις δηλώσεις των αστυνομικών. Όπως αναφέρει το Δικαστήριο, η εκδοχή του κ. Thuo αγνοήθηκε εντελώς. Με την υιοθέτηση της ίδιας προσέγγισης, η ΑΑΔΙΠΑ και ο Γενικός Εισαγγελέας αρνήθηκαν να ασκήσουν οποιαδήποτε ποινική ή πειθαρχική δίωξη εναντίον των αστυνομικών.
Περαιτέρω, στην απόφαση αναφέρεται ότι οι αρχές φαίνεται να είχαν προκατειλημμένη στάση κατά του κ. Thuo από τη στιγμή που κατατέθηκε η καταγγελία, θεωρώντας τον ως «ύπουλο πρόσωπο που είχε αλλότρια κίνητρα στην υποβολή της καταγγελίας του».
Πέραν της παραβίασης του άρθρου για απαγόρευση των βασανιστηρίων από την ΚΔ και της αναποτελεσματικότητας των Ανεξάρτητων Αρχών στη διερεύνηση των καταγγελιών του κ. Thuo, η ΚΙΣΑ καταδικάζει την προσπάθεια να αποσιωποιηθεί η καταδίκη. Τέλος, θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή σε αρκετά ΜΜΕ, τα οποία, προφανώς χωρίς να διερευνήσουν τα ευρήματα του ΕΔΑΔ, προχώρησαν στην άκριτη αποδοχή και αναπαραγωγή της είδησης περί δήθεν αθώωσης της ΚΔ από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο.
[1] Δείτε την απόφαση στο σύνδεσμο: https://goo.gl/o6j9c7
[2] Ο κ.Thuo προσέφυγε στο ΕΔΑΔ το 2009 για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του, στη βάση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, υποστηρίζοντας ότι υπέστη κακοποίηση από την αστυνομία, πρώτα κατά τη διάρκεια της κράτησης του στο κτίριο Μπλοκ 10 των Κεντρικών Φυλακών και, αργότερα, κατά τη διάρκεια της απέλασης του, τόσο στο αεροδρόμιο Λάρνακας όσο και κατά τη πτήση προς το Μιλάνο, πρώτο σκέλος του ταξιδιού μέχρι την Κένυα. Συγκεκριμένα, στη μαρτυρία του στο ΕΔΑΔ, ο κ. Thuo ανέφερε ότι αστυνομικοί στις κεντρικές φυλακές τον έβρισαν χρησιμοποιώντας ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς (“βλάκα μαύρο”), τον κτύπησαν και του στέρησαν το συνταγματικό του δικαίωμα επικοινωνίας με το δικηγόρο του. Επίσης σύμφωνα με τη μαρτυρία του κ. Thuo, αφού τον μετέφεραν με χειροπέδες στο αεροδρόμιο, τρεις αστυνομικοί του γέμισαν το στόμα του με χαρτί, κάλυψαν το κεφάλι του με επιδέσμους, και το μετέφεραν στο αεροσκάφος.
