Αρ. Φακ.: Α.Κ.Ρ 142/2008
Λευκωσία, 30 Απριλίου 2010
Έκθεση Αρχής κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων αναφορικά με την άνιση μεταχείριση γυναικών κρατουμένων στα ζητήματα ένταξης τους στην Ανοικτή Φυλακή και στο Κέντρο Καθοδήγησης και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης
Καταγγελία
1. Η Βουλευτής κα. Στέλλα Κυριακίδου, με επιστολή ημερομ. 26 Ιουνίου 2008, υπέβαλε στο Γραφείο μου καταγγελία αναφορικά με τη δυνατότητα των γυναικών κρατουμένων να εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακή. Σύμφωνα με την κα. Κυριακίδου, οι γυναίκες κρατούμενες, δεν έχουν, σε αντίθεση με τους άντρες κρατούμενους, τη δυνατότητα να εκτίουν μέρος ή και ολόκληρη την ποινή φυλάκισής τους σε άλλο από την Κλειστή Φυλακή χώρο, όπως προβλέπεται από τις σχετικές με την Ανοικτή Φυλακή, διατάξεις του περί Φυλακών Νόμο και των ρυθμίσεων των περί Φυλακών (Γενικών) Κανονισμών. Αποτέλεσμα των πιο πάνω είναι, όπως αναφέρει η κα. Κυριακίδου, να υφίστανται άνιση μεταχείριση οι κρατούμενες γυναίκες έναντι των αντρών.
2. Κατά την εξέταση της καταγγελίας διαπιστώθηκε ότι η παρούσα έρευνα θα ήταν ελλιπής αν δεν επεκτεινόταν και στο θέμα της ένταξης των γυναικών κρατουμένων στο Κέντρο Καθοδήγησης και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης Καταδίκων (ΚΕΑ). Ως εκ τούτου, διευκρινίζω, εξαρχής ότι, η Έκθεση αφορά και στη μεταχείριση των γυναικών κρατουμένων έναντι των αντρών, αναφορικά με την ένταξή τους στο ΚΕΑ.
Θέσεις Τμήματος Φυλακών
3. Όσον αφορά στο ζήτημα της ένταξης των γυναικών κρατουμένων στην Ανοικτή Φυλακή, είχα σχετική αλληλογραφία με τη Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών. Σε σχετική επιστολή του τότε Διευθυντή Τμήματος Φυλακών ημερομ. 25 Αυγούστου 2008, αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
«…Στα πλαίσια των προσπαθειών που καταβάλλονται από τη Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών για την εξυπηρέτηση του σκοπού της ομαλής επανένταξης κρατουμένων στην κοινωνία και της αποκατάστασής τους, μέσω της Επιτροπής Κατάταξης, εντάσσονται καταδικασθέντα άτομα που πληρούν τις προϋποθέσεις του Κανονισμού 127 των περί Φυλακών Γενικών Κανονισμών, στην Ανοικτή Φυλακή χωρίς διάκριση άνδρες και γυναίκες.
Επειδή οι κτιριακές εγκαταστάσεις δεν το επιτρέπουν οι εντασσόμενες γυναίκες στην Ανοικτή Φυλακή, στο παρόν στάδιο κρατούνται στην Πτέρυγα 3, Πτέρυγα Γυναικών και απολαμβάνουν όλα τα πιο κάτω προνόμια που απολαμβάνουν οι άνδρες χωρίς καμία διάκριση.
- Ανοικτές επισκέψεις στην αίθουσα επισκέψεων της Ανοικτής Φυλακής
- 8 επισκέψεις αντί 6 που δικαιούνται οι κατάδικοι που βρίσκονται στην Κλειστή Φυλακή.
- Άδειες εξόδου κάθε 2 μήνες
- Το δικαίωμα επιλογής για ένταξη στο Κέντρο Εξωιδρυματικής Απασχόλησης, αν φυσικά πληρούν τις προϋποθέσεις που τίθενται από τους Κανονισμούς.
…»
Στην τελευταία παράγραφο της πιο πάνω επιστολής αναφέρεται ότι «…Παρόλου του περιορισμένου αριθμού των ενταγμένων γυναικών στην Ανοικτή Φυλακή, του υπερπληθυσμού και, συνέπεια αυτού, των αυξημένων αναγκών της Διεύθυνσης σε Προσωπικό, εντούτοις μελετάται η διαμόρφωση χώρου εκτός της Πτέρυγας γυναικών για τοποθέτηση των γυναικών που εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακή και στο ΚΕΑ.» Σημειώνω ότι, σύμφωνα με την επιστολή του τότε Διευθυντή Τμήματος Φυλακών, βρίσκονταν, τη δεδομένη στιγμή, ενταγμένες στην Ανοικτή Φυλακή, δύο γυναίκες κρατούμενες.
4. Υπό το φώς των όσων διαλαμβάνονται στην τελευταία αυτή παράγραφο, ζήτησα, με επιστολή μου ημερομ. 24 Σεπτεμβρίου 2009 να πληροφορηθώ για τις εξελίξεις σε σχέση με την πορεία της μελέτης του ενδεχομένου διαμόρφωσης ειδικού χώρου, εκτός της πτέρυγας Γυναικών, ο οποίος θα καθιστά δυνατή τη ξεχωριστή κράτηση των γυναικών που εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακή.
5. Στην απαντητική επιστολή του Αν. Διευθυντή Τμήματος Φυλακών ημερομ. 13 Οκτωβρίου 2009 αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «…αναμένεται από την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία όπως παραδώσει σχετική μελέτη στο Τμήμα Δημοσίων Έργων το οποίο στη συνέχεια θα ζητήσει προσφορές για να κατακυρώσει το Έργο στον κατάλληλο Εργολάβο.» Σύμφωνα με τον Αν. Διευθυντή η Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία διαβεβαίωσε το Τμήμα Φυλακών ότι η σχετική μελέτη θα είναι έτοιμη σύντομα.
6. Σε συνέχεια των πιο πάνω, ο Αν. Διευθυντής, με επιστολή του ημερομ. 21 Απριλίου 2010, με πληροφόρησε, περαιτέρω, για το ότι το έργο θα καλύπτει «…όλες τις ανάγκες της πτέρυγας 3 (Γυναικών) σε σχέση με το δικαίωμα ένταξής τους στην Ανοικτή Φυλακή και στο Κέντρο Εξωϊδρυματικής Απασχόλησης…». Σύμφωνα με τον Αν. Διευθυντή, στο παρόν στάδιο έχουν ολοκληρωθεί όλες οι σχετικές κατασκευαστικές μελέτες και αναμένετο η προκήρυξη των προσφορών από το Τμήμα Δημοσίων Έργων εντός του Απριλίου του 2010. Βάσει, δε, των προκαθορισμένων διαδικασιών κατακύρωσης η έναρξη των εργασιών καθορίζεται, όπως αναφέρει ο Αν. Διευθυντής, για το Σεπτέμβριο του 2010 με χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου οκτώ μήνες και συνακόλουθα, αυτό αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Απρίλιο- Μάιο του 2011.
7. Σημειώνω ότι, από πρόσφατη τηλεφωνική επαφή που είχε Λειτουργός του Γραφείου μου με Ανώτερη Λειτουργό του Τμήματος Φυλακών, το Γραφείο μου ενημερώθηκε για το ότι, σήμερα, μία μόνο γυναίκα κρατούμενη απολαμβάνει τα δικαιώματα που πηγάζουν από την ένταξη κρατούμενου στην Ανοικτή Φυλακή. Έχω, επίσης πληροφορηθεί για το ότι στο ΚΕΑ, δεν υπάρχουν, σήμερα, ενταγμένες γυναίκες κρατούμενες.
Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιο – Υφιστάμενη Πρακτική
– Ανοικτή Φυλακή
8. Το άρθρο 5 του περί Φυλακών Νόμου του 1996 και των μετέπειτα τροποποιήσεών του, με τίτλο Ανοικτή Φυλακή διαλαμβάνει τα ακόλουθα:
«5. Καθιδρύεται ως ανοικτή φυλακή ειδικός χώρος κράτησης καταδίκων εκτός του αυστηρά φρουρούμενου χώρου των Φυλακών, ο οποίος εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού, αποτελεί μέρος των φυλακών και βρίσκεται υπό τη διεύθυνση του Διευθυντή.»
9. Ενόψει της πιο πάνω νομοθετικής διάταξης, ο χώρος της Ανοικτής Φυλακής βρίσκεται, σήμερα, εκτός του χώρου της Κλειστής Φυλακής, σε ξεχωριστό, δηλαδή, κτίριο, στο οποίο κανείς έχει πρόσβαση χωρίς να απαιτείται να εισέλθει από την κεντρική είσοδο/πύλη της Κλειστής Φυλακής. Υπεύθυνη για την ένταξη κρατουμένων στην Ανοικτή Φυλακή είναι η Επιτροπή Κατάταξης. [1] Το δικαίωμα και οι διαδικασίες ένταξης των κρατουμένων στην Ανοικτή Φυλακή, όπως και ζητήματα που έχουν, μεταξύ άλλων, σχέση με το χώρο διαμονής, εργασίας και διακίνησης κρατουμένων της Ανοικτής Φυλακής, τις επαφές τους με τους υπόλοιπους κρατούμενους, τη διατροφή τους, τη διακοπή παραμονής τους στην Ανοικτή Φυλακή, ρυθμίζονται από τους περί Φυλακών (Γενικοί) Κανονισμοί του 1997 και 1998 [2].
10. Ο Κανονισμός 127, προβλέπει, καταρχήν, ότι:
«127. Στην Ανοικτή Φυλακή εντάσσονται από την Επιτροπή Κατάταξης κρατούμενοι που καταδικάστηκαν σε ποινή ή ποινές φυλάκισης και για τους οποίους, κατά την κρίση της Επιτροπής αυτής, δεν συντρέχουν οποιοιδήποτε λόγοι ασφαλείας ή πειθαρχίας ή άλλοι ειδικοί λόγοι για τους οποίους δεν ενδείκνυται η ένταξή τους στην Ανοικτή Φυλακή και οι οποίοι:
(α) καταδικάστηκαν για οποιοδήποτε αδίκημα σε ποινές φυλάκισης που δεν υπερβαίνουν τους έξι μήνες.
(β) καταδικάστηκαν για χρέη ή οφειλές χρηματικής ποινής, δικαστικών εξόδων ή αποζημιώσεων ανεξάρτητα από το μέγεθος της ποινής τους.
(γ) καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης μεγαλύτερες των έξι μηνών και μέχρι εικοσιτέσσερις μήνες και οι οποίοι εξέτισαν τουλάχιστον τα τρία δωδέκατα της ποινής που τους επιβλήθηκε από το δικαστήριο και κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στις Φυλακές επέδειξαν εξαιρετική συμπεριφορά και αποδείχτηκαν αξιόπιστοι και εργατικοί.
(δ) καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης μεγαλύτερες των εικοσιτεσσάρων μηνών και μέχρι πέντε χρόνια και οι οποίο εξέτισαν τουλάχιστον τα τέσσερα δωδέκατα της ποινής που τους επιβλήθηκε από το δικαστήριο και κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στις Φυλακές κατά τον τελευταίο χρόνο επέδειξαν εξαιρετική συμπεριφορά και αποδείχτηκαν αξιόπιστοι και εργατικοί. (ε) … (στ) …»
11. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 129, «οι κρατούμενοι που εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακή διαμένουν, εργάζονται και διακινούνται κάτω από συνθήκες μειωμένης ασφάλειας, αλλά σύμφωνα με τις ίδιες αρχές συμπεριφοράς, πειθαρχίας και τάξης που ισχύουν στους υπόλοιπους κρατούμενους».
12. Αναφορικά με τις επαφές των κρατουμένων της Ανοικτής Φυλακής με τους υπόλοιπους κρατούμενους, ο Κανονισμός 130 προβλέπει, στην πρώτη παράγραφό του, ότι «οι κρατούμενοι της Ανοικτής Φυλακής δεν επιτρέπεται να έχουν οποιαδήποτε επαφή με τους υπόλοιπους κρατούμενους, εκτός για ειδικούς λόγους, ύστερα από έγκριση του Διευθυντή.» Σύμφωνα με την παράγραφο (2) του Κανονισμού «επίσκεψη της Ανοικτής Φυλακής σε κρατούμενο της Κλειστής Φυλακής για προσωπικούς λόγους επιτρέπεται μόνο κατόπιν άδειας του Διευθυντή, σε περίπτωση που ο κρατούμενος της Κλειστής Φυλακής είναι πατέρας, μητέρα, τέκνο, σύζυγος, αδελφός, αδελφή, παππούς, γιαγιά, εγγονός ή εγγονή του ή που, αποδεδειγμένα, η επίσκεψη αποβλέπει στην διευθέτηση σοβαρών οικογενειακών, επαγγελματικών, οικονομικών ή άλλων υποθέσεων». Η επίσκεψη κρατουμένου της Κλειστής Φυλακής σε κρατούμενο της Ανοικτής Φυλακής απαγορεύεται [3].
– Κέντρο Καθοδήγησης και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης
13. Το άρθρο 6 του περί Φυλακών Νόμου του 1996 και των μετέπειτα τροποποιήσεών του, με τίτλο Κέντρο Καθοδήγηση και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης Καταδίκων διαλαμβάνει τα ακόλουθα:
«6(1). Καθιδρύεται Κέντρο Καθοδήγησης και Εξωιδρυματικής Απασχόλησης Καταδίκων για την ένταξη σε αυτό καταδίκων οι οποίοι κρατούνται στην Ανοικτή Φυλακή και οι οποίοι επιλέγονται για απασχόληση ή για παρακολούθηση μαθημάτων σε σχολές δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτός των Φυλακών, οι οποίες καθορίζονται με κανονισμούς.
(2). Το Κέντρο αποτελεί ειδικό χώρο κράτησης των καταδίκων αυτών, εκτός του αυστηρά φρουρούμενου χώρου των Φυλακών και εκτός του χώρου της Ανοικτής Φυλακής, ο οποίος εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού και αποτελεί μέρος των Φυλακών. Το Κέντρο βρίσκεται υπό τη διεύθυνση του Διευθυντή.»
14. Το πιο πάνω Κέντρο λειτουργεί, σήμερα, σε ξεχωριστό της Κλειστής και της Ανοικτής Φυλακής κτίριο, στο οποίο κανείς έχει πρόσβαση χωρίς να απαιτείται να εισέλθει από την κεντρική είσοδο/πύλη της Κλειστής Φυλακής. Υπεύθυνη για την ένταξη κρατουμένων στο Κέντρο είναι η Επιτροπή Κέντρου Καθοδήγησης Εξωιδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων [4]. Σχετικοί με όλα τα ζητήματα που αφορούν στην ένταξη και τη διαβίωση κρατουμένων στο Κέντρο είναι οι Κανονισμοί 136 μέχρι 145 των περί Φυλακών (Γενικών) Κανονισμών του 1997 και 1998.
15. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 136(1), «οι άνδρες κρατούμενοι οι οποίοι εντάσσονται στο Κέντρο, επιλέγονται μεταξύ των κρατουμένων της Ανοικτής Φυλακής από την Επιτροπή Κέντρου Καθοδήγησης Εξωιδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων.».
16. Με βάση την δεύτερη παράγραφο του πιο πάνω Κανονισμού «οι γυναίκες κρατούμενες επιλέγονται από το σύνολο των γυναικών κρατουμένων που διαμένουν στην ειδική πτέρυγα των γυναικών. Νοείται ότι οι γυναίκες κρατούμενες που επιλέγονται για εξωιδρυματική απασχόληση εξακολουθούν και μετά την επιλογή τους να διαμένουν στη πτέρυγα γυναικών.».
17. Ο Κανονισμός 139 (1) ορίζει ότι «οι κρατούμενοι που εντάσσονται στο Κέντρο εκτίουν το υπόλοιπο της ποινής τους κάτω από συνθήκες περιορισμένης και ελεγχόμενης ελευθερίας με σκοπό τη σταδιακή επανένταξή τους στην ελεύθερη κοινωνία.».
Συμπεράσματα – Εισηγήσεις
18. Οι συνθήκες κράτησης των γυναικών στις Κεντρικές Φυλακές αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα των σωφρονιστικού συστήματος. Ο εγκλεισμός των γυναικών παρουσιάζει ιδιαίτερες όψεις, αφού η φυλάκισή τους συνεπάγεται τις πλείστες φορές, τόσο στιγματισμό των ίδιων και των οικογενειών τους, όσο και σοβαρή διατάραξη, αν όχι απώλεια, των οικογενειακών τους δεσμών. Ειδικότερα, στην περίπτωση της κράτησης των γυναικών δεν θα πρέπει να παραβλέπεται ότι ο εγκλεισμός συνεπιφέρει, πολλές φορές, την ριζική αλλαγή των συνηθειών των παιδιών, καθώς μετά τη φυλάκιση της μητέρας αναλαμβάνουν άλλοι τη φροντίδα των παιδιών.
19. Αποφασιστικό παράγοντα για άρση, κατά το δυνατό, των δυσμενών συνεπειών που επιφέρει η κράτηση των γυναικών αποτελούν οι διατήρηση όρων και συνθηκών κράτησης που θα διευκολύνουν τη συμφιλίωση της κράτησης των γυναικών και της οικογενειακής τους ζωής. Με την έννοια αυτή το περιβάλλον της φυλακής θα πρέπει να προάγει, στο μέγιστο βαθμό, τη διατήρηση και ενδυνάμωση των οικογενειακών δεσμών, ενόψει της προοπτικής της αποφυλάκισης και επανένταξης στο κοινωνικό σύνολο.
20. Όσον αφορά το θέμα της ένταξης στην Ανοικτή Φυλακή, γίνεται αντιληπτό ότι το οικείο θεσμικό πλαίσιο, αναφέρεται στο δικαίωμα ένταξης όλων των καταδίκων, ανδρών και γυναικών. Εντούτοις, σήμερα, στο κτίριο της Ανοικτής Φυλακής, φιλοξενούνται μόνο άντρες κρατούμενοι. Ο λόγος που προβάλλεται για την επιλεκτική εφαρμογή της νομοθεσίας μόνο στους άντρες κρατούμενους και τη στέρηση του αντίστοιχου δικαιώματος στις γυναίκες κρατούμενες, είναι οι ελλείψεις στις κτιριακές εγκαταστάσεις των Φυλακών.
21. Οι πλημμελείς συνθήκες στις κτιριακές υποδομές των Κεντρικών Φυλακών δεν είναι ζήτημα ούτε καινοφανές ούτε άγνωστο. Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία μου σε ζητήματα Φυλακών διαφαίνεται ότι οι ελλείψεις αυτές σε συνδυασμό με τον υπερπληθυσμό κρατουμένων, αποτελούν, πράγματι, μία από τις κύριες πηγές προβλημάτων στις Φυλακές που επηρεάζουν δυσμενώς τις συνθήκες διοίκησης των Φυλακών, διαχωρισμού, διαβίωσης και απόλαυσης δικαιωμάτων των κρατουμένων.
22. Στην προκειμένη περίπτωση, η ανυπαρξία ξεχωριστού της Κλειστής Φυλακής κτιρίου προορισμένου να φιλοξενεί τις γυναίκες κρατούμενες που μπορούν να ενταχθούν στην Ανοικτή Φυλακή, δημιουργεί, καταρχήν, ζήτημα αδικαιολόγητης διακριτικής εφαρμογής της νομοθεσίας και των κανονισμών σε βάρος των γυναικών κρατουμένων.
23. Σύμφωνα με το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο, η ένταξη ενός κρατούμενου στην Ανοικτή Φυλακή, δεν συνεπάγεται, μόνο, την απόλαυση επιπλέον προνομίων. Η Ανοικτή Φυλακή για να έχει ουσιαστικό νόημα και αξία και να επιτελεί το σκοπό της, προϋποθέτει την κράτηση σε ειδικό χώρο εκτός του αυστηρά φρουρούμενου χώρου των Φυλακών. Βασικό, λοιπόν, χαρακτηριστικό της έκτισης ποινής ή μέρος ποινής στην Ανοικτή Φυλακή, είναι, με βάση το γράμμα και το πνεύμα του οικείου θεσμικού πλαισίου, η διαμονή των κρατουμένων εκτός της Κλειστής Φυλακής κατά το τελικό στάδιο έκτισης της ποινής πριν από την ένταξη στην κοινωνία. Εξάλλου η ξεχωριστή κράτηση όσων εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακή, υπό συνθήκες ημιελευθερίας, είναι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, απαραίτητο χαρακτηριστικό της κράτησης στην Ανοικτής Φυλακής. Οι κρατούμενοι, δε, της Ανοικτής Φυλακές δεν έχουν επαφή με τους υπόλοιπους κρατούμενους της κλειστής φυλακής εκτός για ειδικούς λόγους, ύστερα από έγκριση του Διευθυντή.
24. Προκύπτει, επομένως, ξεκάθαρα, ότι, οι γυναίκες κρατούμενες υφίστανται διακριτική μεταχείριση και τελούν, υπό τις περιστάσεις, σε αδυναμία ουσιαστικής ένταξης στην Ανοικτή Φυλακή. Σημειώνω ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού των Φυλακών, γενικότερα, έχει καταδικαστεί και εκτίει μικρές ποινές φυλάκισης. Αναλογικά ο περισσότερος πληθυσμός της γυναικείας πτέρυγας επηρεάζεται αρνητικά από την υφιστάμενη πρακτική, δεδομένου ότι, δεν έχει την ευχέρεια να εκτίει ολόκληρη την ποινής του εκτός του αυστηρά φρουρούμενου χώρου της Κλειστής Φυλακής (για ποινές φυλάκισης κάτω των έξι μηνών), σύμφωνα με τους σχετικούς Κανονισμούς.
25. Είναι, επιπρόσθετα, σημαντικό να σημειωθεί ότι, όσον αφορά τις γυναίκες κρατούμενες, η ανάγκη της συμφιλίωσης της κράτησής τους με την οικογενειακή τους ζωή καθίσταται εντονότερη, δεδομένων των δεσμών που οι γυναίκες-μητέρες έχουν με τα παιδιά και τα μέλη των οικογενειών τους. Η κράτηση εκτός του αυστηρά φρουρούμενου χώρου της Κλειστής Φυλακής υπό καθεστώς, μάλιστα μειωμένης ασφάλειας, όσων γυναικών δύνανται, βάσει των σχετικών Κανονισμών, να ενταχθούν στην Ανοικτή Φυλακή, θα μπορούσε, στα πλαίσια αυτά, να θεωρηθεί κρίσιμη για τη διατήρηση και σύσφιξη των οικογενειακών τους δεσμών.
26. Το πρόβλημα της άνισης μεταχείρισης των γυναικών κρατουμένων γίνεται οξύτερο όσο αφορά το θέμα της ένταξής τους στο ΚΕΑ, δεδομένου ότι, στην περίπτωση αυτή, παρά το ότι ο νόμος δεν διαχωρίζει μεταξύ αντρών και γυναικών κρατουμένων, οι σχετικοί Κανονισμοί φαίνεται να θεσμοθετούν, ουσιαστικά, τη μεταξύ τους διαφορετική μεταχείριση. Ειδικότερα, οι άντρες κρατούμενοι που εντάσσονται στο ΚΕΑ επιλέγονται από τους κρατούμενους της Ανοικτής Φυλακής και διαμένουν, μετά την επιλογή τους, σε ξεχωριστό χώρο, ενώ οι γυναίκες κρατούμενες που επιλέγονται για ένταξη στο ΚΕΑ και για εξωιδρυματική απασχόληση, εξακολουθούν, μετά την επιλογή τους, να διαμένουν στην πτέρυγα των γυναικών.
27. Στην περίπτωση αυτή η διαφορετική μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών κρατουμένων, με θεσμικό μάλιστα τρόπο -όπως προκύπτει από τους οικείους κανονισμούς [5]-, συνιστά όχι μόνο παράβαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, αλλά και αντιβαίνει στον ίδιο το σκοπό του νόμου που θέλει, ιδίως κατά το τελευταίο στάδιο έκτισης της ποινής, τη κράτηση όλων των κρατουμένων του ΚΕΑ σε ξεχωριστό χώρο, κάτω από καθεστώς ελεγχόμενης ελευθερίας. Οι συνθήκες αυτές σαφέστατα, δεν ισχύουν στην περίπτωση των γυναικών κρατουμένων αφού αυτές, ακόμα και αν έχουν ενταχθεί στο ΚΕΑ συνεχίζουν να κρατούνται στην Κλειστή πτέρυγα γυναικών. Δεδομένου, δε, ότι οι συνθήκες αυτές διαβίωσης των κρατουμένων του ΚΕΑ αποσκοπούν, στην ομαλή επανένταξή τους στην ελεύθερη κοινωνία [6], συνάγεται ότι οι γυναίκες κρατούμενες που δεν έχουν τη δυνατότητα να επωφελούνται των συνθηκών αυτών, υστερούν, ουσιαστικά, στο ζήτημα της ομαλής ενσωμάτωσής τους στην κοινωνία μετά την αποφυλάκιση.
28. Ενόψει των πιο πάνω, και παρόλο που είναι θετική η πρωτοβουλία του Τμήματος Φυλακών για διαμόρφωση ξεχωριστού χώρου κράτησης των γυναικών κρατουμένων που εντάσσονται στην Ανοικτή Φυλακών και στο ΚΕΑ, θεωρώ επιτακτική την ανάγκη άμεσης υιοθέτησης μέτρων που, μέχρι την ολοκλήρωση του πιο πάνω έργου, θα εξασφαλίζουν την ισότιμη αντιμετώπιση των αντρών και γυναικών κρατουμένων αναφορικά με το θέμα αυτό. Επιπρόσθετα, είναι απαραίτητη και η ανάληψη πρωτοβουλίας εκ μέρους του Τμήματος Φυλακών για την τροποποίηση των σχετικών με την ένταξη των γυναικών κρατουμένων στο ΚΕΑ Κανονισμών, υπό το φως των αρχών της ίσης μεταχείρισης.
29. Τα πιο πάνω αποτελούν τις εισηγήσεις μου στον Αν. Διευθυντή Τμήματος Φυλακών, στον οποίο διαβιβάζω την παρούσα Έκθεση. Αντίγραφο της Έκθεσης κοινοποιώ στον Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως λόγω αρμοδιότητας, όπως και τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και τον Γενικό Διευθυντή της Βουλής των Αντιπροσώπων, για σκοπούς ενημέρωσης.
Ηλιάνα Νικολάου
Επίτροπος Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Υποσημειώσεις και Παραπομπές:
[1] Άρθρο 21Α, περί Φυλακών Νόμος.
[2] Κανονισμοί 127-135.
[3] Κανονισμός 127, παράγραφος (3).
[4] Άρθρο 21, περί Φυλακών Νόμος.
[5] Βλ. παραγράφους 15 και 16 της παρούσας Έκθεσης.
