Σήμερα Τρίτη, 4 Φεβρουαρίου 2014, πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη η 18η Συνεδρία της Ομάδας Εργασίας για την Παγκόσμια Περιοδική Αξιολόγηση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (18th Session of the Universal Periodic Review Working Group of the United Nations Human Rights Council), κατά τη διάρκεια της οποίας εξετάστηκε η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσωπήθηκε από την Επίτροπο Νομοθεσίας, Λήδα Κουρσουμπά, και τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Κύπρου στα Γραφεία του ΟΗΕ στη Γενεύη, Ανδρέα Ιγνατίου, ενώ παράλληλα στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν εκπρόσωποι των πέντε αρμόδιων υπουργείων. [1]
Αρχικά, η Επίτροπος Νομοθεσίας παρουσίασε την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η παρουσίαση της Επιτρόπου Νομοθεσίας επικεντρώθηκε σε μία σειρά από καίρια ζητήματα, όπως η μετανάστευση και το άσυλο, η καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, της ξενοφοβίας, των διακρίσεων και του ρατσισμού, οι συνθήκες κράτησης – κυρίως των άτυπων μεταναστών – και η λειτουργία των Κεντρικών Φυλακών. Παράλληλα, εκτενής αναφορά έγινε στα ζητήματα της ισότητας των φύλων και της αντιμετώπισης της οικογενειακής βίας, αλλά και της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών, των ατόμων με αναπηρίες και των ΛΟΑΤ (Λεσβιακών, Ομοφυλόφιλων, Αμφισεξουαλικών και Τρανσεξουαλικών) ατόμων.
Η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό θεωρεί ότι η Επίτροπος Νομοθεσίας προέβη σε μία μετριοπαθή παρουσίαση, η οποία επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στις θετικές πτυχές της όλης κατάστασης, χωρίς όμως να κάνει οποιαδήποτε ειδικότερη αναφορά στα ουσιαστικά και βαθύτερα προβλήματα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παρατηρούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Για παράδειγμα, ενώ πράγματι το νομοθετικό πλαίσιο για την κατοχύρωση και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρίνεται σε γενικές γραμμές ως επαρκές, ταυτόχρονα παρατηρείται μία σωρεία προβλημάτων όσον αφορά τη συνεπή εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας και των υφιστάμενων εθνικών σχεδίων δράσης.
Στη συνέχεια ακολούθησαν δίλεπτες εισηγήσεις από τους εκπροσώπους 76 κρατών μελών της ομάδας εργασίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των εισηγήσεων επικεντρώθηκε στα ζητήματα της προστασίας των θυμάτων και της καταπολέμησης των κυκλωμάτων εμπορίας ανθρώπων, της παραβίασης των δικαιωμάτων των μεταναστών, κυρίως των οικιακών εργατριών και των εργαζομένων στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα, των διαδικασιών και συνθηκών κράτησης άτυπων μεταναστών, της επιδείνωσης του νομικού και πολιτικού πλαισίου παροχής ασύλου, της σχεδόν ανύπαρκτης προστασίας των ασυνόδευτων ανήλικων ατόμων με καθεστώς διεθνούς προστασίας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε επίσης στα θέματα της αντιμετώπισης της ξενοφοβίας και των διακρίσεων σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς, της καταπολέμησης του ρατσισμού και της ρητορικής μίσους, της προώθησης της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, καθώς επίσης και των αυξημένων περιστατικών οικογενειακής βίας και της παραβίασης των δικαιωμάτων των παιδιών, των ατόμων με αναπηρίες και των ΛΟΑΤ ατόμων. [2]
Η ΚΙΣΑ σημειώνει με έμφαση ότι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πιο πάνω τοποθετήσεων και εισηγήσεων αφορούν ζητήματα μετανάστευσης, ασύλου και εμπορίας ανθρώπων, καθώς επίσης και ξενοφοβίας, διακρίσεων και ρατσισμού, εκφράζει την ανησυχία της διεθνούς κοινόητας σε σχέση με την κατάσταση ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών στο σύνολό τους. Παράλληλα, επισημαίνει ότι αυτό αντικατοπτρίζεται ιδιαίτερα μέσα από τις σχετικές εισηγήσεις των υπόλοιπων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέρα από το γεγονός ότι πιθανότατα οι εισηγήσεις αυτές θα συμπεριλαμβάνονται στις συμπερασματικές παρατηρήσεις της Ομάδας Εργασίας για την Παγκόσμια Περιοδική Αξιολόγηση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίες θα εκδοθούν πολύ σύντομα, η ΚΙΣΑ υπογραμμίζει ότι πιθανότατα θα ληφθούν υπόψη στις σχετικές αξιολογήσεις της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διεξάγονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θέτοντας έτσι πλέον επιτακτικά την ανάγκη για λήψη ουσιαστικών μέτρων βελτίωσης της κατάστασης των δικαιωμάτων των μεταναστών, των προσφύγων και των μειονοτήτων από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τέλος, η ΚΙΣΑ καταγγέλλει δημόσια το γεγονός ότι οι λειτουργοί των αρμόδιων υπουργείων που συμμετείχαν στην αντιπροσωπεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, προέβησαν σε αρκετές ανακριβείς και παραπλανητικές τοποθετήσεις. Μεταξύ άλλων, η ΚΙΣΑ σημειώνει ότι η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παρέχει νομική υποστήριξη στους αιτητές ασύλου, κάτι το οποίο δεν ευσταθεί, καθώς δεν υπήρξε οποιοδήποτε πρόγραμμα νομικής υποστήριξης αιτητών ασύλου κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων. Επίσης, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών ανέφερε ότι διασφαλίζεται το δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο, κάτι το οποίο επίσης δεν ισχύει, όπως καταδεικνύεται και αποδεικνύεται μέσω πρόσφατης σχετικής καταδικαστικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. [3] Κατά τον ίδιο τρόπο, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διασφαλίζει την ισότιμη ένταξη και συμμετοχή των μεταναστών και ατόμων με καθεστώς διεθνούς προστασίας στην αγορά εργασίας, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν ευσταθεί. Χαρακτηριστικότερα ίσως παραδείγματα της άνισης ένταξης των μεταναστών και προσφύγων στην αγορά εργασίας αποτελεί το καθεστώς εργασίας των μεταναστριών οικιακών εργατριών και των αιτητών ασύλου στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα. Ακόμη χειρότερα, τόσο η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών, όσο και η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ανέφεραν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διασφαλίζει την προστασία των ασυνόδευτων ανήλικων, την ίδια στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ατόμων έχει ήδη εγκαταλείψει την Κύπρο, λόγω των κακών συνθηκών και των παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους.
Επιπρόσθετα, η ΚΙΣΑ θεωρεί ότι η Επίτροπος Νομοθεσίας δεν έπρεπε να εκπροσωπήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στην 18η Συνεδρία της Ομάδας Εργασίας για την Παγκόσμια Περιοδική Αξιολόγηση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, καθώς την ίδια στιγμή είναι επικεφαλής ανεξάρτητης αρχής, η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός παρακολούθησης της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο. [4] Εντελώς απαράδεκτη δε είναι η εκπροσώπηση του Υπουργείου Εσωτερικών, από μέλος της κατά τα άλλα “ανεξάρτητης” Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, η οποία βασικά εκπροσώπησε το Υπουργείο Εσωτερικών για τα θέματα ασύλου.
Σημειώσεις προς συντάκτες:
[1] Συγκεκριμένα, συμμετείχαν εκπρόσωποι των υπουργείων: 1) Εσωτερικών, 2) Εξωτερικών, 3) Παιδείας και Πολιτισμού, 4) Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και 5) Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.
[3] Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Κυπριακή Δημοκρατία παραβίασε το δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο (άρθρο 13), αναφορικά με παραβιάσεις του δικαιώματος στη ζωή (Άρθρο 2), της απαγόρευσης των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης (Άρθρο 3), καθώς επίσης και του δικαιώματος της προσωπικής ελευθερίας (άρθρο 5) στην περίπτωση ενός αιτητή ασύλου, για τον οποίο εκδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης στη Συρία το 2010.
ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό – Τρίτη, 23 Ιουλίου 2013. «Ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδικάζει την Κυπριακή Δημοκρατία – Έλλειψη αποτελεσματικού ένδικου μέσου σε περιπτώσεις απελάσεων και κρατήσεων αιτούντων άσυλο και παράνομες κρατήσεις με σκοπό την απέλαση».
European Court of Human Rights (ECHR) 230 (2013) – Press Release – Tuesday, 23 July /2013: Lack of an effective remedy in relation to deportation and unlawful detention of Syrian national
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx#{“itemid”:[“003-4438172-5338448”]}
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-122889#{“itemid”:[“001-122889”]}
[4] Εκτός από τα καθήκοντα της Επιτρόπου Νομοθεσίας, η κα Λήδα Κουρσουμπά φέρει επίσης τα καθήκοντα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
