Αρ. Φακ.: Α/Π 1575/2013
Έκθεση Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
αναφορικά με την κράτηση για το σκοπό της απέλασης
Ευρωπαίας υπηκόου, μητέρας ενός ανήλικου παιδιού
Προϊστάμενος: Άριστος Τσιάρτας
Ερευνών Λειτουργός: Μελίνα Τριγγίδου
Λευκωσία, 2 Δεκεμβρίου 2013
ΓΕΓΟΝΟΤΑ – ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η υπόθεση[1] αφορά στη σύλληψη της κας. M. Z. M. (ARC 55027197), από τη Βουλγαρία, και την κράτησή της για σκοπούς απέλασης, όπως και τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες διενεργήθηκε η σύλληψή της, σε σχέση με την παρουσία του τρίχρονου παιδιού της στη σκηνή.
Η κα. M. παντρεύτηκε, στις 25.11.2009, με τον κ. M. Z. N., από το Πακιστάν, και στις 14.10.2010 απέκτησαν μαζί ένα παιδί.
Αίτηση, ημερομ. 30.11.2010 που ο κ. N. υπέβαλε για άδεια παραμονής ως σύζυγος ευρωπαίας πολίτιδας, στα πλαίσια του νόμου που διέπει το δικαίωμα των ευρωπαίων πολιτών να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην Κύπρο[2], απορρίφθηκε από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, με την αιτιολογία ότι ο γάμος του με την κα. M. ήταν εικονικός.
Όπως με πληροφόρησε ο Υπουργός Εσωτερικών[3], στα πλαίσια των ερευνών που έγιναν από μελή της ΥΑΜ Λευκωσίας σχετικά με τη γνησιότητα του γάμου τους σε τρείς διαφορετικές περιπτώσεις κατά το 2011, το ζεύγος δεν έπεισε ότι διαμένει στο ίδιο σπίτι στη δηλωθείσα διεύθυνση. Παράλληλα, «από συνεντεύξεις και πληροφορίες που λήφθηκαν δημιουργήθηκε εύλογη υποψία ότι πρόκειται για εικονικό γάμο. Επιπρόσθετα, εκφράστηκαν αμφιβολίες κατά πόσο ο αλλοδαπός είναι ο πραγματικός πατέρας του νεογέννητου.»
Εναντίον του κ. N. εκδόθηκε, στις 3.12.2012 διάταγμα απέλασης, ενώ για την κα. M., δόθηκαν οδηγίες να κληθεί να αναχωρήσει από την Κύπρο «καθότι η ενέργειά της να τελέσει εικονικό γάμο με απαγορευμένο μετανάστη στη Δημοκρατία την καθιστά πραγματική ενεστώσα και αρκούντως σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη της Δημοκρατίας. »[4] Εναντίον αμφότερων των ενδιαφερόμενων εκδόθηκαν νέα διατάγματα απέλασης στις 2.4.2013.
Στις 6.8.2013, η κα. M. μετέβη στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (ΤΑΠΜ), όπου, με την παρέμβαση της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (ΥΑΜ), μεταφέρθηκε, μαζί με το τρίχρονο παιδί της, στα γραφεία της εν λόγω υπηρεσίας, και συνελήφθη.
Αναφορικά με τις συνθήκες σύλληψής της και τα μέτρα που λήφθηκαν για τη προστασία των συμφερόντων και της ψυχικής υγείας του παιδιού, θέση της ΥΑΜ είναι ότι η συμπεριφορά των μελών της ήταν τέτοια ώστε να μην αντιληφθεί το παιδί τη σύλληψη της μητέρας του. Αναφέρεται, σε γενικές γραμμές ότι: Η μεταφορά της μητέρας και του παιδιού έγινε με υπηρεσιακό όχημα χωρίς διακριτικά, τα εμπλεκόμενα μέλη του κλιμακίου έφεραν πολιτική περιβολή, ενημερώθηκε η επί καθήκοντι λειτουργός ευημερίας, κατά τη διαδικασία της σύλληψης της μητέρας το παιδί βρισκόταν σε ξεχωριστό δωμάτιο υπό τη προστασία γυναίκας αστυνομικού ενώ, μετά τη σύλληψή της, η μητέρα μεταφέρθηκε χωρίς χειροπέδες στο δωμάτιο όπου βρισκόταν το παιδί της όπου προσφέρθηκε και στους δύο φαγητό. Με τη συγκατάθεση της μητέρας, έγιναν διευθετήσεις ώστε το παιδί να τεθεί υπό τη φροντίδα του νονού του, στον οποίο το παιδί παρέδωσε η ίδια, αφότου πρώτα ενημερώθηκε η αναφερόμενη λειτουργός ευημερίας[5].
Έχοντας υπόψη ότι ενδεχόμενη απέλαση της κας. M. θα σήμαινε και ενδεχόμενη παραβίαση της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των Ευρωπαίων πολιτών, τη διακύβευση των δικαιωμάτων και συμφερόντων του παιδιού της ενδιαφερόμενης όπως και το γεγονός, ότι –όπως πληροφορήθηκα- εναντίον της απόφασης για εικονικότητα του γάμου του ζεύγους, καταχωρήθηκε σχετική προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, έκρινα σκόπιμο να θέσω ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών τους προβληματισμούς μου σε σχέση με τη σύλληψη και κράτησή της. Στη σχετική επιστολή που του απηύθυνα ημερομ. 9 Αυγούστου 2013, ζήτησα όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο να μην προωθηθεί η απέλασή της μέχρι την ολοκλήρωση των δικαστικών διαδικασιών που εκκρεμούσαν και, το κυριότερο, όπως επιτραπεί, το συντομότερο η επανένωσή της με το παιδί της.
Το διάταγμα απέλασης εναντίον της κας. M. ανεστάλη υπό το φως σχετικής εκκρεμούσης δικαστικής διαδικασίας, ενώ, παρά την ανωτέρω έκκλησή μου όπως αυτή επανενωθεί με το παιδί της, εξακολουθεί να βρίσκεται, μέχρι σήμερα, υπό κράτηση. Στις 2.11.2013, συνελήφθη και ο πατέρας του παιδιού κ. N., με τον οποίο το παιδί είχε καθημερινή επαφή. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με νέα στοιχεία που τέθηκαν υπόψη μου[6], ο κ. N. υποβλήθηκε σε τεστ DNA, το οποίο κατέληξε θετικά αναφορικά με την πατρότητά του σε σχέση με το παιδί.
Για την παρούσα υπόθεση έχει παρέμβει σχετικά και η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, για τις θέσεις της οποίας έχω ενημερωθεί[7], όπως και για την πρόθεσή της να επανέλθει επί των ζητημάτων που προκύπτουν, μετά από την αξιολόγηση επιστολών που τέθηκαν υπόψη της από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες[8]
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Όπως προαναφέρω, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου εκκρεμεί προσφυγή εναντίον της απόφασης στου ΤΑΠΜ σε σχέση με τη γνησιότητα του γάμου του ζεύγους, και, κατά την έρευνά μου, προέκυψε ότι δικαστικές διαδικασίες βρίσκονται σε εκκρεμότητα και σε σχέση με το διάταγμα κράτησης και απέλασης που εκδόθηκε, τουλάχιστον, εναντίον της κας. M..
Σύμφωνα με τους περί Επιτρόπου Διοικήσεως Νόμους, οι αρμοδιότητές μου δεν εκτείνονται στην εξέταση ενεργειών αναφορικά με τις οποίες εκκρεμεί οποιαδήποτε διαδικασία ενώπιον οποιουδήποτε Δικαστηρίου[9]. Ως εκ τούτου, ξεκαθαρίζω εξαρχής ότι η παρέμβασή μου αυτή, δεν αφορά στη ουσία της υπόθεσης –τη διοικητική, δηλαδή, πράξη με την οποία ο γάμος της κας. M. και του κ. N. κρίθηκε εικονικός-, αλλά στα αποτελέσματά της, το γεγονός, δηλαδή, ότι η εκτέλεσή της και, συνακόλουθα, η κράτηση, για διάστημα πέραν των τριών μηνών, της ενδιαφερόμενης, επηρεάζει σημαντικά δικαιώματα σχετικά με την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη και, κυρίως, δικαιώματα που αφορούν στην ευημερία και τα συμφέρονται ενός ανήλικου παιδιού.
Σημειώνω, επιπλέον, ότι αναφορικά με την κράτηση μητέρων, το Γραφείο μου έχει, παλαιότερα αλλά και πρόσφατα
