Το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου αποφάσισε χθες να επιβάλει ποινή φυλάκισης σε 9 πρόσφυγες[i] από τη Συρία, οι οποίοι προσήχθησαν στο δικαστήριο με τις κατηγορίες για παράνομη είσοδο στην ΚΔ και είσοδο στην ΚΔ από απαγορευμένο μετανάστη[ii]. Η απόφαση του Δικαστηρίου δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά το επιστέγασμα μίας προσπάθειας ποινικοποίησης προσφύγων με τη δικαιολογία ότι στο παρελθόν υπήρξαν παράτυποι μετανάστες στην Κύπρο. Η απαράδεκτη αυτή στάση των Κυπριακών Αρχών έναντι των προσφύγων, παραβιάζει σωρηδόν διεθνείς συμβάσεις και πρόνοιες του ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου, μεταξύ των οποίων και το άρθρο 7 του Περί Προσφύγων Νόμου[iii].
Τραγική ειρωνεία που καταδεικνύει το τραγελαφικό της όλης υπόθεσης, αποτελεί το γεγονός ότι, η εν λόγω απόφαση του Δικαστηρίου πάρθηκε την ίδια ημέρα όπου Ιρανός πρόσφυγας ο οποίος αντιμετώπιζε τις ίδιες κατηγορίες με τους Σύρους πρόσφυγες, αθωώθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου, λόγω ακριβώς της ιδιότητας του ως αιτητής ασύλου/πρόσφυγας, σε πλήρη συμμόρφωση με τις επιταγές του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου.[iv]
Η ειδοποιός διαφορά στις δυο υποθέσεις βρίσκεται στο γεγονός ότι στον Ιρανό πρόσφυγα, επιτράπηκαν τα αυτονόητα και προβλεπόμενα από το νόμο: H πρόσβαση του σε ΜΚΟ η οποία του παρείχε ανεξάρτητη και αμερόληπτη ενημέρωση καθώς και το δικαίωμα πρόσβασης σε νομική ενημέρωση και αποτελεσματική εκπροσώπηση από δικηγόρους, οι οποίοι προφανώς ήταν κατάλληλα καταρτισμένοι σε θέματα προσφύγων και διεθνούς προστασίας. Σε αντίθεση, οι 9 πρόσφυγες από τη Συρία, οδηγήθηκαν στο δικαστήριο χωρίς αποτελεσματική εκπροσώπηση και χωρίς ανεξάρτητη ενημέρωση, με αποτέλεσμα να καταδικασθούν σε φυλάκιση.
Τα τελευταία 2 χρόνια, το Υπουργείο Εσωτερικών, με διάφορες προφάσεις δεν επιτρέπει την επαφή της ΚΙΣΑ με νεοαφιχθέντες πρόσφυγες. Αυτή η πρακτική του Υπουργείου Εσωτερικών, παραβιάζει κατάφωρα τις Οδηγίες 2013/32/ΕΕ[v] και 2013/33/ΕΕ[vi] που αφορούν το δικαίωμα πρόσβασης των αιτούντων διεθνούς προστασίας σε ανεξάρτητη συνδρομή και πληροφόρηση. Πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτής της πρακτικής, αποτελεί η μη παραχώρηση άδειας για πρόσβαση της ΚΙΣΑ στον Καταυλισμό Πουρνάρα στην Κοκκινοτριμιθιά όπου μεταφέρθηκαν οι πρόσφυγες που έφθασαν στην Κύπρο στις 9 Νοεμβρίου. Παρά το ότι διαβιβάσαμε το αίτημα μας με επιστολή (ημερομηνίας 10 Νοεμβρίου) στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, μέχρι σήμερα και παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες, κανένας από το Υπουργείο δεν απάντησε στο αίτημα μας.
Περαιτέρω, η στάση των Αρχών να οδηγήσουν τους 9 πρόσφυγες ενώπιον δικαστηρίου χωρίς νομική ενημέρωση ή εκπροσώπηση, παραβιάζει κατάφωρα την Oδηγία 2013/48/ΕΕ[vii] σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας και διαδικασίας εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, την Οδηγία 2012/13/ΕΕ[viii] σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιώνκαι την Οδηγία 2010/64/ΕΕ[ix] σχετικά με το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία, που αφορούν τα δικαιώματα των υπόπτων ή κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες. Μεταξύ άλλων, η εν λόγω οδηγία διασφαλίζει το δικαίωμα παροχής νομικών συμβουλών (από δικηγόρο) στον ύποπτο ή κατηγορούμενο σε ποινική διαδικασία σε κατάλληλο πρώιμο στάδιο της διαδικασίας αυτής, καθώς και την πρόσβαση σε μετάφραση και διερμηνεία προκειμένου να διασφαλιστεί ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας.
Σημειώνεται ότι για την απαγόρευση εισόδου της ΚΙΣΑ στο «Πουρνάρα» αλλά και όλα τα οποία αναφέρουμε πιο πάνω, έχουμε ήδη προβεί σε καταγγελίες στους αρμόδιους εγχώριους και Ευρωπαϊκούς θεσμούς. [x]
Υπό το φώς όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ ζητά:
- Από το Υπουργείο Εσωτερικών να τερματίσει την πρακτική ποινικοποίησης προσφύγων στη βάση του ότι στο παρελθόν και υπό διαφορετικές συγκυρίες υπήρξαν απαγορευμένοι μετανάστες.
- Από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας να μην επιτρέπει την καταχώρηση υποθέσεων κατά προσφύγων στη βάση των κατηγοριών για παράνομη είσοδο και είσοδο στην ΚΔ από απαγορευμένο μετανάστη.
- Από το Υπουργείο Εσωτερικών να σεβαστεί τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και το εθνικό δίκαιο που αφορούν το δικαίωμα των αιτούντων διεθνούς προστασίας σε άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση και ανεξάρτητη συνδρομή και πληροφόρηση, καθώς και την άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση των ΜΚΟ στις και στους αιτούντες διεθνούς προστασίας.
- Από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, να διασφαλίσει την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή των Οδηγιών που αφορούν στις ελάχιστες εγγυήσεις των κατηγορουμένων για οποιοδήποτε αδίκημα.
- Από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο να προχωρήσει στην κατάρτιση και επιμόρφωση των μελών του σε θέματα διεθνούς προστασίας και προσφύγων, ούτως ώστε να παρέχεται αποτελεσματική νομική εκπροσώπηση σε προσφυγές.
[i] Δείτε σχετικό δημοσίευμα: https://goo.gl/su3dff
[ii] Οι 9 πρόσφυγες έφθασαν στην Κύπρο στις 9 Νοεμβρίου 2016 με πλοιάριο στο οποίο επέβαιναν συνολικά 128 άτομα.
[iv] Δείτε την απόφαση του Δικαστηρίου: https://goo.gl/p2Vmm7
[v] Δείτε την Οδηγία: http://goo.gl/4S0D1j
[vi] Δείτε την Οδηγία: http://goo.gl/MJkDSu
[vii] Δείτε την Οδηγία: https://goo.gl/ZRDSq5
[viii] Δείτε την Οδηγία: https://goo.gl/SEQFlk
[ix] Δείτε την Οδηγία: https://goo.gl/cwN8R5
[x] Δείτε την σχετική καταγγελία: http://goo.gl/bkRUcv
