Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων, η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό σημειώνει ότι, παρά τα θετικά βήματα και τη βελτίωση των τελευταίων χρόνων, εξακολουθούν να υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα όσο αφορά την πρόσβαση των προσφύγων στα δικαιώματά τους, καθώς και τον χειρισμό των θεμάτων που τις και τους απασχολούν.
Η ΚΙΣΑ θεωρεί ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν ικανοποιεί αποτελεσματικά τις ανάγκες των προσφύγων. Αυτό είναι εμφανές, για παράδειγμα, από την τρέχουσα απεργία πείνας απάτριδων Κούρδων της Συρίας που ζητούν πρόσβαση στο δικαίωμα τους για υπηκοότητα. Οι απεργοί βρίσκονται στην Κύπρο για περισσότερα από 10 χρόνια, τα τελευταία υπό το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας και πληρούν όλους τους όρους για την απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αυξημένη υποχρέωση να τους παραχωρήσει υπηκοότητα λόγω του ότι είναι απάτριδες και δεν μπορούν, επομένως, να αποκτήσουν οποιαδήποτε άλλη υπηκοότητα. Εξάλλου, τον Αύγουστο του 2015, ο πρώην Υπουργός Εσωτερικών, κ. Σωκράτης Χάσικος, τους υποσχέθηκε ότι θα τους παραχωρείτο η κυπριακή υπηκοότητα.
Αυτή είναι μόνο μια περίπτωση κατά την οποία η κυπριακή κυβέρνηση επιδεικνύει πλήρη αδιαφορία ως προς την στήριξη των δικαιωμάτων των προσφύγων. Στην Κύπρο, οι πρόσφυγες δεν έχουν πρόσβαση στην ισότιμη, δίκαιη και ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία. Οι πολιτικές και πρακτικές της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των προσφύγων στοχεύουν στο να αποτρέπουν πρόσφυγες από το να έρχονται στην Κύπρο και να μεταφέρουν το μήνυμα ότι οι πρόσφυγες δεν είναι ευπρόσδεκτες/οι, εμποδίζοντας την πρόσβαση τους σε βασικά δικαιώματα και καθιστώντας την ένταξη τους αδύνατη. Ως αποτέλεσμα, οι πρόσφυγες αναζητούν διεθνή προστασία σε άλλες χώρες. Παράλληλα, όμως, η κυπριακή κυβέρνηση συλλαμβάνει και διώκει ποινικά πρόσφυγες που, λόγω έλλειψης όποιων άλλων τρόπων, επιχειρούν να φτάσουν στον προορισμό τους μέσω Κύπρου χρησιμοποιώντας πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα.
Οι συνθήκες υποδοχής στην Κύπρο πάσχουν σοβαρά καθώς δεν καλύπτουν ούτε τις βασικές ανάγκες των προσφύγων στους τομείς της υγείας, της στέγασης, της εκπαίδευσης και της ένταξης. Για αυτό, η ΚΙΣΑ ζητά από την Κυπριακή Δημοκρατία να προχωρήσει άμεσα στα ακόλουθα:
- Διασφάλιση της ουσιαστικής πρόσβασης των προσφύγων σε αξιοπρεπείς και δίκαιες συνθήκες υποδοχής. Η ΚΙΣΑ πιστεύει ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της σύστασης ενός συντονιστικού φορέα που να αποτελείται από ΜΚΟ και κυβερνητικές υπηρεσίες που να είναι αρμόδιες για την πρόσβαση των προσφύγων σε δίκαιες συνθήκες υποδοχής. Η ικανοποιητική πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στέγασης και αξιοπρεπούς διαβίωσης πρέπει να διασφαλίζεται για όλες και όλους τις και τους πρόσφυγες αμέσως μετά την άφιξη τους και χωρίς διακρίσεις.
- Να διασφαλίσει γρήγορη και δίκαιη εξέταση των αιτήσεων ασύλου όλων των προσφύγων, ανεξάρτητα της καταγωγής τους, στα πλαίσια της αρχής για αξιοπρεπείς και δίκαιες συνθήκες υποδοχής .
- Να διασφαλίσει την ουσιαστική πρόσβαση των προσφύγων σε νομική αρωγή ως την πιο ασφαλή δίοδο για αξιοπρεπείς και δίκαιες διαδικασίες ασύλου.
- Κλείσιμο του υφιστάμενου κέντρου υποδοχής στην Κοφίνου και δημιουργία μικρότερων κέντρων υποδοχής σε κάθε δήμο, ξεκινώντας από τους μεγαλύτερους. Το κέντρο στην Κοφίνου μπορεί, αν χρειάζεται, να μετατραπεί σε κέντρο έκτακτης ανάγκης για βραχ
υπρόθεσμη στέγαση προσφύγων κατά την άφιξη τους στην Κύπρο. - Ανάπτυξη προγράμματος για την ουσιαστική πρόσβαση παιδιών προσφύγων στην εκπαίδευση. Τα παιδιά πρόσφυγες θα πρέπει να μπορούν να εγγραφούν στο σχολείο ως μαθήτριες/τες και όχι ως «παρατηρητές» όπως συμβαίνει σήμερα. Οι «παρατηρητές» δεν μπορούν να πάρουν απολυτήριο και να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους. Επίσης, τα παιδιά πρόσφυγες πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση στην εκμάθηση των ελληνικών και να έχουν μέρος της εκπαίδευσης στους στη μητρική τους γλώσσα.
- Ανάπτυξη σχεδίου δράσης μέσω του οποίου οι πρόσφυγες θα έχουν πραγματική πρόσβαση στην ένταξη ως ίσα και ενεργά μέλη της κοινωνίας.
- Τερματισμός της ποινικοποίησης των προσφύγων που χρησιμοποιούν πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα για να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό μέσω Κύπρου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων είναι επίσης μια ευκαιρία για κριτική στη στάση που η ΕΕ έχει προς τις και τους πρόσφυγες. Με την υλοποίηση ενός μεταναστευτικού και προσφυγικού συστήματος που εστιάζεται στην ασφάλεια και το οποίο εξυπηρετεί τον πολιτικό στόχο του ελέγχου της μετανάστευσης, η ΕΕ θέτει πραγματικά σε κίνδυνο τις ζωές των προσφύγων. Πρόσφυγες και μετανάστριες/στες βρίσκονται παγιδευμένες/οι στην αβεβαιότητα και εκτίθενται σε κινδύνους κατά των ζωών των ιδίων και των οικογενειών τους. Για αυτούς τους λόγους, η ΚΙΣΑ ζητά από την ΕΕ να προχωρήσει άμεσα στα ακόλουθα:
- Τερματισμό των προσπαθειών για σύναψη συμφωνιών με μη ασφαλείς και αναξιόπιστες τρίτες χώρες που διοικούνται από μη δημοκρατικά ή/ και απολυταρχικά καθεστώτα και που περιφρονούν τα δικαιώματα των προσφύγων και τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικότερα.
- Κλείσιμο των λεγόμενων ‘hotspots’ γιατί στην ουσία παραβιάζουν το κοινοτικό κεκτημένο για τις και τους πρόσφυγες και λειτουργούν εκτός του κράτους δικαίου.
- Διασφάλιση ότι όλα τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν τις κοινοτικές και διεθνείς τους υποχρεώσεις και σέβονται τις και τους πρόσφυγες και τα δικαιώματα τους.
- Διαμόρφωση ενός ανοικτού ενιαίου συστήματος ασύλου που θα διασφαλίζει την πρόσβαση των προσφύγων στα δικαιώματα τους.
Διοικητικό Συμβούλιο
