Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστριών/τών στις 18 Δεκεμβρίου, η ΚΙΣΑ μαζί με ολόκληρη την κοινωνία των πολιτών για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά το παγκόσμιο χαιρετίζει την υιοθέτηση του Παγκόσμιου Συμφώνου του ΟΗΕ για τη Μετανάστευση στη διακυβερνητική διάσκεψη 150 τόσων χωρών, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μαρακές του Μαρόκου στις 10-11Δεκεμβρίου 2018.
Το Σύμφωνο είναι η πρώτη συμφωνία που έτυχε διακυβερνητικής διαπραγμάτευσης με την υιοθέτηση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ της Διακήρυξης της Νέας Υόρκης για Πρόσφυγες και Μετανάστριες/τες το Σεπτέμβριο του 2016. Το έγγραφο θα αποτελέσει αντικείμενο μιας τελευταίας ψηφοφορίας επικύρωσης στις 19 Δεκεμβρίου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Στο πλαίσιο των σημερινών πολιτικών συνθηκών, με την έξαρση του λαϊκισμού και του εθνικισμού, την κανονικοποίηση και ομαλοποίηση του ρατσισμού και του λόγου μίσους, του αντι-μεταναστευτικού αφηγήματος και των πολιτικών του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό του Τράμπ αλλά και των πολιτικών της ΕΕ ‘Ευρώπη-οχυρό’, το Σύμφωνο αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Το Σύμφωνο περιλαμβάνει μια σειρά από στοιχεία τα οποία στο βαθμό που θα εφαρμοστούν, θα διαμορφώσουν ένα πλαίσιο για ικανοποιητική αναγνώριση, υπεράσπιση και κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστριών/ών με ειδικές πρόνοιες για τα παιδιά , τις γυναίκες και τα άτομα με αναπηρία.
Παρά τα θετικά στοιχεία, στο Σύμφωνο υπάρχουν σοβαρά ελλείμματα και αδυναμίες που καταγράφηκαν και έτυχαν κριτικής από πάμπολλες τόσες ΜΚΟ στις συναντήσεις και συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, κυβερνήσεων και άλλων φορέων, οι οποίες προηγήθηκαν της έγκρισης του Συμφώνου από τις 4 μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου στο Μαρακές, και στις οποίες η ΚΙΣΑ εκπροσωπήθηκε με τον Εκτελεστικό της Διευθυντή, Δώρο Πολυκάρπου. Οι συναντήσεις αυτές διοργανώθηκαν από το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη (Global Forum for Migration and Development) και την Παγκόσμια Κίνηση για τη Μετανάστευση, την Ανάπτυξη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (People’s Global Action Coalition for Migration, Development and Human Rights).
Ανάμεσα στις πιο σημαντικές από τις αδυναμίες και τα προβλήματα του Συμφώνου είναι ο μη δεσμευτικός του χαρακτήρας, γεγονός που στην ουσία το καθιστά μια πολιτική διακήρυξη αρχών που θα χρειαστεί πολλές και επίπονες προσπάθειες καθώς και δυναμική πολιτική βούληση για να τεθεί σε εφαρμογή.Εξίσου σημαντικός παράγοντας επιτυχίας για την εφαρμογή του Συμφώνου είναι ο αποτελεσματικός συντονισμός των ενεργειών, πολιτικών και μέτρων που προβλέπονται. Η ανάθεση του συντονισμού αυτού στο Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (International Organisation for Migration) προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό στην κοινωνία των πολιτών, αφού μέχρι στιγμής η δράση του ΙΟΜ περιοριζόταν ουσιαστικά στο αμφίβολο πρόγραμμα «εθελούσιας» επιστροφής.
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, εμπόδιο που θα αντιμετωπίσει το Σύμφωνο και το οποίο θα κρίνει την καθιέρωση του ως μια άλλη διακήρυξη ευχολογίων ή ως ένα αποτελεσματικό μέσο για την επίτευξη των στόχων του για αποτελεσματική προστασία και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστριών/ών, εκπηγάζει από τη συνεχιζόμενη άνοδο ακροδεξιών, εθνικιστικών και νεοφασιστικών κομμάτων και κινήσεων που έχουν διασυνδέσει την οικονομική κρίση με τη μετανάστευση και τις προσφυγικές ροές. Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τις διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση του Συμφώνου το 2017, 15 χώρες αρνήθηκαν να υιοθετήσουν το Σύμφωνο παρά το ότι συμμετείχαν μέχρι τέλους στη διαπραγματευτική διαδικασία. 11 είναι χώρες μέλη της ΕΕ και στις περισσότερες από αυτές, οι κυβερνήσεις τους ασπάζονται ακροδεξιά ή/και νεοφασιστική ιδεολογία.
Παρά το ότι η Κυπριακή Δημοκρατία τοποθετήθηκε θετικά, εντούτοις μέχρι στιγμής τηρεί σιγή ιχθύος ως προς τη σημασία του Συμφώνου και τη βούληση της να μετέχει με οποιοδήποτε τρόπο στην εφαρμογή του. Σε αντίθεση με άλλες χώρες μέλη της ΕΕ, οι οποίες συμμετείχαν ουσιαστικά και στο ανώτατο επίπεδο στην υιοθέτηση του Συμφώνου, όπως η Γερμανίδα Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, η ομιλία της οποίας στη διακυβερνητική διάσκεψη καταχειροκροτήθηκε, η κυπριακή κυβέρνηση επέλεξε να εκπροσωπηθεί από διπλωματικό αξιωματούχο.
Ενόψει της υιοθέτησης του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστριών/ών, η ΚΙΣΑ ζητά από την Κυπριακή Δημοκρατία όπως:
- Προχωρήσει άμεσα σε ένα δομημένο διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, περιλαμβανομένων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, με σκοπό την επεξεργασία ενός ενιαίου σχεδίου δράσης για την εφαρμογή του Συμφώνου καθώς και στα μέτρα και δράσεις για την αξιολόγηση της εφαρμογής του.
- Την αντικατάσταση του υφιστάμενου μοντέλου μετανάστευσης και την έναρξη διαβούλευσης για υιοθέτηση ενός μεταναστευτικού μοντέλου και πολιτικής στη βάση του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα των σύγχρονων κοινωνιών καθώς και στις αρχές του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Την επεξεργασία πολιτικών για ουσιαστική ένταξη των μεταναστριών/ών και ισότιμη συμμετοχή τους στην Κυπριακή κοινωνία.
- Την επεξεργασία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αναχαίτισης και καταπολέμησης των διακρίσεων, του ρατσισμού, της ρατσιστικής βίας, της ρητορικής και των εγκλημάτων μίσους.
- Τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων και νομοθετικών ρυθμίσεων ώστε οι μετανάστριες/ες να αποκτήσουν ισότιμη πρόσβαση στα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα όπως για παράδειγμα, τη δημόσια υγεία, τα οφέλη από τις εισφορές τους στα ταμεία κοινωνικών ασφαλίσεων, την επιδοματική πολιτική, κ.α.
Διοικητικό Συμβούλιο
[1] http://undocs.org/en/A/CONF.231/3
