Το βράδυ του Σαββάτου, (14/05/16) σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια μεταξύ διαμενόντων στο Κέντρο Αιτητών Ασύλου στην Κοφίνου με αποτέλεσμα το τραυματισμo κάποιων ατόμων και τη πρόκληση μεγάλης αναταραχής. Η ΚΙΣΑ ανεπιφύλακτα καταδικάζει κάθε πράξη βίας από όπου και εάν προέρχεται. Παράλληλα όμως, θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο περιστατικό αποτελεί έκφραση των χρόνιων και δομικών προβλημάτων στην Κοφίνου, που έχουν επιδεινωθεί λόγω της κωλυσιεργίας του Υπουργείου Εσωτερικών να αποφασίσει για το νέο φορέα διαχείρισης του Κέντρου. Αποτέλεσμα αυτού, είναι το Κέντρο Υποδοχής Αιτητών Ασύλου της Κοφίνου να παραμένει χωρίς Διοίκηση τους τελευταίους οκτώ μήνες.
Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φώς της δημοσιότητας αλλά και με πληροφορίες που η ΚΙΣΑ έχει συλλέξει, η αναταραχή ξεκίνησε αρχικά όταν διαμένοντες στο Κέντρο επιτέθηκαν και ξυλοφόρτωσαν νεαρό άτομο από άλλη εθνοτική ομάδα. Μετά το περιστατικό, στο Κέντρο μετέβηκε αστυνομία και ασθενοφόρο. Βάσει όσων έχουμε πληροφορηθεί, το ασθενοφόρο αρνήθηκε να μεταφέρει στο νοσοκομείο το τραυματισμένο νεαρό με τη δικαιολογία ότι ήταν μεθυσμένος, ενώ η αστυνομία, αποχώρησε θεωρώντας το ζήτημα λήξαν. Μετά την αποχώρηση της αστυνομίας, η διαμάχη μεταξύ των δυο εμπλεκόμενων εθνοτικών ομάδων συνεχίστηκε με αποτέλεσμα να ξεσπάσει γενικευμένη σύρραξη. Κατά την αναταραχή, χτυπήθηκαν απρόκλητα και εξευτελίστηκαν οικογένειες που βρίσκονταν στα καταλύματα, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά.
Μετά την κλιμάκωση των επεισοδίων, μία από τις οικογένειες που κακοποιήθηκε το συγκεκριμένο βράδυ αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν, κάλεσε επανειλημμένα την αστυνομία, η οποία όπως ενημερωθήκαμε, έφθασε στο Κέντρο με καθυστέρηση περίπου δυο ωρών. Κατά το μεσοδιάστημα, μεγάλος αριθμός ατόμων που διέτρεχαν κίνδυνο εγκλωβίστηκαν στο Κέντρο, αφού ο φρουρός, όταν αντιλήφτηκε τις συμπλοκές, έτρεξε έξω πανικόβλητος, κλειδώνοντας την πύλη. Τελικά, τα άτομα που βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο, κατάφεραν να εξέλθουν του Κέντρου μετά την έλευση της αστυνομίας και παρέμειναν εκτός αυτού, ωσότου εκτονωθεί η κατάσταση.
Από το όλο περιστατικό, σοβαρά ερωτηματικά προκύπτουν από την καθυστερημένη επέμβαση της αστυνομίας, παρά το ότι ήταν ενήμερη για την τεταμένη κατάσταση που επικρατούσε στην Κοφίνου το συγκεκριμένο βράδυ, αλλά και για παρόμοια περιστατικά βίας του πρόσφατου παρελθόντος. Παράλληλα, ερωτηματικά προκύπτουν για την απόφαση του φρουρού για κλείσιμο της πύλης του Κέντρου ενώ σε αυτό βρίσκονταν άτομα που διέτρεχαν άμεσο κίνδυνο, καθώς και για την άρνηση του πληρώματος του ασθενοφόρου να μεταφέρει το νεαρό στο νοσοκομείο.
Πέραν αυτού καθαυτού του περιστατικού, η ΚΙΣΑ επισημαίνει ότι η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Κοφίνου οφείλεται κυρίως στην ανυπαρξία αποτελεσματικής Διοίκησης στο Κέντρο και τη μη εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών διαχείρισης και εξισορρόπησης των δυναμικών που δημιουργούνται στο χώρο, λόγω του μεγάλου αριθμού ατόμων καθώς και της εθνοτικής και πολιτιστικής πολυμορφίας. Όντας, η έλλειψη πολιτικής που να ανταποκρίνεται στα πιο πάνω θέματα, καθώς και η ελλιπής εξειδίκευση και κατάρτιση του σημερινού προσωπικού της Κοφίνου δεν αφήνουν περιθώρια για άμεση ομαλοποίηση της κατάστασης. Επιπρόσθετα, η ανυπαρξία οποιονδήποτε προγραμμάτων δημιουργικής απασχόλησης των ανθρώπων που ζουν στην Κοφίνου, θεωρείται ως ακόμη ένας παράγοντας που συμβάλει στην όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών ομάδων και ενισχύει τις συγκρούσεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο θυματοποίησης των πιο ευάλωτων ομάδων προσφύγων. Επιπλέον, οι Αρχές πρέπει να χαράξουν μια κατάλληλη μέθοδο ενσωμάτωσης, η οποία θα λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι ορισμένοι αιτητές ασύλου, όχι μόνο προέρχονται από μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο, αλλά έχουν επίσης εσωτερικεύσει ένα βίαιο τρόπο επίλυσης των συγκρούσεων, ως αποτέλεσμα των μηχανισμών επιβίωσης που αναπτύχθηκαν κατά τη παρουσία τους σε κέντρα υποδοχής σε χώρες εκτός της ΕΕ.
Την ίδια στιγμή, η ΚΙΣΑ εκφράζει τις ανησυχίες της για τις δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών περί μεμονωμένου περιστατικού, παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο έχει επανειλημμένα ενημερωθεί για την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στην Κοφίνου. Πιο συγκεκριμένα, η ΚΙΣΑ, έχει υποβάλει υπόμνημα στο Γεν. Διευθυντή του Υπουργείου το περασμένο Δεκέμβριο, στο οποίο επισημαίνονται τα προβλήματα που υπάρχουν στην Κοφίνου και ζητείται συνάντηση με τον Υπουργό ώστε να βρεθούν τρόποι για ομαλοποίηση της κατάστασης. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση στο αίτημα μας, αφού όπως φαίνεται, ο κυρίως Χάσικος εμμένει στην πολιτική άρνησης διαλόγου με τις ΜΚΟ που υιοθέτησε ευθύς εξαρχής μετά την ανάληψη του χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Εσωτερικών.
Πέραν των όσων πρέπει να γίνουν ώστε να ομαλοποιηθεί η ζωή στο Κέντρο, ανακαλούμε στη μνήμη την απόφαση των Αρχών να αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια για την κατασκευή του Κέντρου στη Κοφίνου αντί τοπικά αποκεντρωμένων υποδομών, όπως η ΚΙΣΑ είχε τότε προτείνει. Δυστυχώς, η κοστοβόρα και εχθρική κατασκευή στην Κοφίνου επιλέχθηκε από τις Αρχές, όχι με γνώμονα τη βελτίωση του συστήματος ασύλου, αλλά για να λειτουργήσει αποτρεπτικά προς τους εν δυνάμει δικαιούχους διεθνούς προστασίας να επιλέξουν την Κύπρο ως προορισμό, αφού περισσότερο προσμοιάζει με ανοικτό κέντρο κράτησης παρά με κέντρο φιλοξενίας. Όντας, η απομακρυσμένη τοποθεσία που έχει επιλεγεί για την κατασκευή του, η ακαταλληλότητα των υποδομών, της αρχιτεκτονικής, καθώς και οι συνθήκες διαβιώσεις μέσα στο Κέντρο, στην ουσία όχι μόνο δεν αναβαθμίζουν τις υποδομές παροχής ασύλου αλλά εμποδίζουν και τη διαδικασία ένταξης των προσφύγων στην Κυπριακή κοινωνία.
Υπό το φως όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ καλεί τις Αρμόδιες Αρχές να διασφαλίσουν:
- Την αποτελεσματική διαχείριση του Κέντρου στην Κοφίνου, η οποία να λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους, ανάγκες, δεδομένα και ιδιαιτερότητες των διαφόρων ομάδων που φιλοξενούνται σε αυτό, καθώς και τη στελέχωση των Κέντρων Υποδοχής από κατάλληλα εκπαιδευμένους και ευαισθητοποιημένους επαγγελματίες.
- Την άμεση απομάκρυνση όλων των οικογενειών (συμπεριλαμβανομένων των μονογονεϊκών) που έχουν στοχοποιηθεί και βιώσει βία στο Κέντρο Υποδοχής Αιτητών Ασύλου στην Κοφίνου, και την μεταφορά τους σε μέρος όπου θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, καθώς και τη διασφάλιση άμεσης πρόσβαση τους σε δημόσιο βοήθημα ώστε να μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
- Το σχεδιασμό και εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων δημιουργικής απασχόλησης, εκπαίδευσης και προετοιμασίας για ομαλή ένταξη στην κοινωνία των αιτητών ασύλου, που θα είναι προσβάσιμα σε όλους τους διαμένοντες στο Κέντρο, ανεξαρτήτως εθνικότητας, φύλου ή οποιασδήποτε άλλης ιδιαιτερότητας.
