Υπόμνημα Θέσεων της ΚΙΣΑ προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών επί των Νομοσχεδίων για τους Πρόσφυγες

Όλα τα πιο πάνω είναι δεδομένα, τα οποία θα έπρεπε να είχαν ήδη οδηγήσει τις αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ανάγκη βελτίωσης του συστήματος ασύλου και του προσφυγικού δικαίου. Ωστόσο, αντί οι αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας να προχωρήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, επέλεξαν να επιδεινώσουν περαιτέρω το υφιστάμενο νομικό και πολιτικό πλαίσιο, με νέες προτεινόμενες τροποποιήσεις της υφιστάμενης νομοθεσίας.

Οι δηλώσεις του Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Ασύλου κατά την συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2014, είναι ενδεικτική των απόψεων και της κατεύθυνσης στην οποία στοχεύουν οι προτεινόμενες αλλαγές. Ειδικότερα, ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας ασύλου σε μια προσπάθεια να πείσει τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, προσέφυγε σε αβάσιμους ισχυρισμούς και λαϊκιστικά, ξενοφοβικά και ρατσιστικά επιχειρήματα:

• «Ανάγκη καταπολέμησης της κατάχρησης της διαδικασίας ασύλου»: Λαμβάνοντας υπόψη τη δραματική μείωση των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται πλέον προς τις αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι πλέον εμφανές ότι δεν τίθεται ζήτημα ούτε κατάχρησης, ούτε και πίεσης προς το σύστημα ασύλου. Κατά συνέπεια, ο Διευθυντής δεν μπορεί να επικαλείται την κατάσταση που επικρατούσε στο παρελθόν, λόγω της ανικανότητας των αρμόδιων αρχών να καταπολεμήσουν τα κυκλώματα εκμετάλλευσης ανθρώπων.

• «Επίκληση της διακριτικής ευχέρειας που προβλέπουν οι σχετικές κοινοτικές οδηγίες, ως πρόνοια για την καταπολέμηση της κατάχρησης της διαδικασίας ασύλου»: Παράλληλα, ο Διευθυντής παρερμηνεύει τη διακριτική ευχέρεια που παρέχουν οι κοινοτικές οδηγίες, αναφέροντας ότι προβλέπεται στις οδηγίες με σκοπό την «καταπολέμηση της κατάχρησης της διαδικασίας ασύλου», ενώ στην πραγματικότητα η δυνατότητα αυτή αφορά θέματα στα οποία υφίστανται διαφορετικές απόψεις σε επίπεδο κρατών μελών και συνεπώς αφήνεται η διακριτική ευχέρεια στο κάθε κράτος μέλος να εφαρμόσει την πολιτική που το ίδιο επιθυμεί.

• «Σύνδεση της ελευθερίας διακίνησης των ατόμων με καθεστώς διεθνούς προστασίας με τους κινδύνους της εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης»: Ακόμη χειρότερα, ο Διευθυντής χρησιμοποιεί μία λαϊκιστική, ξενοφοβική και ρατσιστική ρητορική, με αποτέλεσμα να στιγματίζει ακόμη περισσότερο τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας ως «μία νέα κατηγορία εποίκων» και «κουβαλητών» από την Τουρκία.

Τέλος, στην προσπάθεια του να αποφύγει την κριτική που ασκήθηκε ως προς το γεγονός ότι τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας εγκαταλείπουν την Κύπρο και αντί, ως προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας, να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών και να προτάξει την ανάγκη αποφυγής μίας πιθανής καταδίκης της Κυπριακής Δημοκρατίας, λόγω της ανεπάρκειας της πολιτικής ασύλου που εφαρμόζει, ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ασύλου προσπάθησε να αποφύγει την ουσία της όλης συζήτησης, ρωτώντας μάλιστα με ένα εντελώς απαράδεκτο και δημαγωγικό τρόπο, εάν  «πρέπει να παίρνουν δύο με τρία επιδόματα για να μένουν στην Κύπρο» τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας.

Η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό καταδικάζει απερίφραστα και δημόσια τους ανυπόστατους ισχυρισμούς και τις απαράδεκτες τοποθετήσεις του Διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου. Επιπλέον, η ΚΙΣΑ καλεί όλα τα πολιτικά κόμματα να απορρίψουν την επιχειρούμενη προσπάθεια παραπέρα επιδείνωσης του συστήματος ασύλου και τον περαιτέρω περιορισμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ατόμων με καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Κύπρο, καθώς σε αντίθετη περίπτωση κινδυνεύουν να οδηγήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία σε μία νέα καταδίκη από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Τέλος, η ΚΙΣΑ καλεί τα Μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, τα κοινοβουλευτικά κόμματα και την κυπριακή κυβέρνηση να αξιολογήσουν τα πιο πάνω προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύστημα ασύλου στην Κύπρο και να προβούν στην υιοθέτηση ολοκληρωμένων μέτρων για άμεση αντιμετώπιση τους, με στόχο την ανατροπή της ζοφερής αυτής  κατάστασης, την αναγνώριση των βασικών δικαιωμάτων των ατόμων με καθεστώς διεθνούς προστασίας, περιλαμβανόμενης της ουσιαστικής ένταξης στην κυπριακή κοινωνία.

2.       Διαβούλευση με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις

Καταρχάς η ΚΙΣΑ καταδικάζει το γεγονός ότι για ακόμη μια φορά, το Υπουργείο Εσωτερικών και ειδικότερα η Υπηρεσία Ασύλου και το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης ενώ είχαν στην διάθεση 5 σχεδόν χρόνια, προχώρησαν στην ετοιμασία δύο νομοσχεδίων με στόχο την εναρμόνιση κυρίως με την Οδηγία 2011/95/ΕΕ αλλά και με άλλες Οδηγίες, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις.

• Η ΚΙΣΑ θεωρεί απαράδεκτο να καλείται να εκφράσει απόψεις επί τόσο σοβαρών και πολύπλοκων νομοθετημάτων που αφορούν σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διώξεων και διεθνούς προστασίας, σε τόσο ασφυκτικά χρονικά πλαίσια και χωρίς καμία ουσιαστική διαβούλευση.

• Εντούτοις, συναισθανόμενη τη δική της ευθύνη ως Μη Κυβερνητική Οργάνωση, έναντι των προσώπων που αιτούνται διεθνούς προστασίας στην Κύπρο, αλλά και των αναγνωρισμένων προσφύγων ή προσώπων με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, υποβάλλει πιο κάτω επιγραμματικά τις θέσεις της επί των προτεινόμενων νομοσχεδίων, με την ελπίδα αυτές να εισακουστούν και να μην καταλήξουν για ακόμη μια φορά στα συρτάρια των Υπουργείων και Βουλευτών, αφού από την μέχρι σήμερα εμπειρία μας, ουδέποτε εισακούονται οι ΜΚΟ.

• Η ΚΙΣΑ επιφυλάσσεται για πλήρη νομική ανάλυση και επεξήγηση των θέσεών της, σε περίπτωση που προσκληθεί για μια πραγματική διαβούλευση και προβληματισμό ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών αλλά και στο πλαίσιο ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με τις παραβιάσεις του ευρωπαϊκού δικαίου στην Κύπρο, είτε στο νομοθετικό επίπεδο είτε στην πρακτική και διοικητική του εφαρμογή.

3.       Ετοιμασία δύο ξεχωριστών νομοσχεδίων

• Η ΚΙΣΑ θεωρεί δε εντελώς απαράδεκτη, τόσο νομικά όσο και νομοτεχνικά την ετοιμασία από το κράτος δύο νομοσχεδίων, τα οποία σε πολλά σημεία είναι αντιφατικά και συγκρουόμενα μεταξύ τους, που κατά την άποψή μας,  δεν μπορεί να έχει οποιοδήποτε άλλο στόχο, πέραν του να συγχύσει ως προς τα θέματα που ρυθμίζονται αλλά και του τρόπου που ρυθμίζονται,  ενώ θέτει εν αμφιβόλω τη συμβατότητα των προτεινόμενων τροποποιήσεων τόσο με τις σχετικές Οδηγίες με τις οποίες υποτίθεται ότι εναρμονίζεται αλλά και με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Δημοκρατίας, όπως αυτές απορρέουν από τη Σύμβαση της Γενεύης για το νομικό καθεστώς των προσφύγων, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τη  Διεθνή Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

4.       Πρόταση Νόμου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ

Όσον αφορά τέλος την πρόταση Νόμου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ, η οποία ασχολείται αποκλειστικά με την πρόσβαση των αιτούντων άσυλο και προσώπων με καθεστώς διεθνούς προστασίας στα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα και στην κοινωνική προστασία, η ΚΙΣΑ επιθυμεί να αναφέρει ότι:

πρώτον,  η πρόταση νόμου παράτυπα προσπαθεί να τροποποιήσει του σχετικούς με το θέμα περί Προσφύγων (Συνθήκες Υποδοχής Αιτητών) Κανονισμούς, με νόμο, κάτι που απαγορεύεται νομοτεχνικά και

δεύτερον, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις παραβιάζουν τόσο τη Σύμβαση της Γενεύης όσο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Δημοκρατίας αναφορικά με την απαγόρευση των διακρίσεων, και ειδικότερα το Πρωτόκολλο 12 της ΕΣΔΑ, το οποίο απαγορεύει κάθε είδους διάκριση για οποιοδήποτε λόγο σε σχέση με οποιοδήποτε δικαίωμα προβλέπεται σε νόμο.

Ενόψει του ότι η πρόταση Νόμου κανένα αντικειμενικό λόγο δεν παραθέτει αναφορικά με τη διαφορετική μεταχείριση των προσώπων με καθεστώς διεθνούς προστασίας ή των αιτούντων άσυλο με τους Κύπριους υπηκόους, σε ότι αφορά την πρόσβαση στα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα, παραβιάζει σωρεία διεθνών συμβάσεων που η Δημοκρατία έχει υπογράψει και κυρώσει και του ευρωπαϊκού δικαίου, τα οποία απαγορεύουν τις διακρίσεις. Η ΚΙΣΑ θεωρεί την πρόταση Νόμου των δύο κομμάτων ως προϊόν του άκρατου λαϊκισμού και ξενοφοβίας που επικρατεί στην Κύπρο, ιδιαίτερα εναντίον των αιτούντων άσυλο και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας, τα οποία υπό το πρόσχημα της οικονομικής κρίσης, προσπαθούν να περιορίσουν στο ελάχιστο τα δικαιώματα αυτά, που στην πράξη ούτως ή άλλως στις πλείστες των περατώσεων δεν παραχωρούνται.

5.       Υπό το φως των πιο πάνω γενικών θέσεων, υποβάλλουμε πιο κάτω τις θέσεις της ΚΙΣΑ στα δύο νομοσχέδια:

 Α. Ο περί Προσφύγων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2 ) Νόμος του 2013

• Εφόσον το κράτος αναφέρει ότι το νομοσχέδιο έχει ως στόχο να επιφέρει και διορθώσεις σε προηγούμενη εναρμόνιση που έγινε, μεταξύ άλλων, με την Οδηγίας 2005/85/ΕΚ, θεωρούμαι σκόπιμο να αναφέρουμε επίσης τις πιο κάτω διορθώσεις:

• Η έννοια της αίτησης ή αίτησης ασύλου στον περί Προσφύγων Νόμο , δεν ανταποκρίνεται στον ορισμό της αίτησης ή αίτησης ασύλου σύμφωνα με την Οδηγία 2005/85/ΕΚ ούτε και με την «αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας» σύμφωνα με τις διατάξεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΚ  και θα πρέπει να διορθωθεί αφού συνιστά παραβίαση και των δύο Οδηγιών. Θα πρέπει μα εισαχθούν οι ορισμοί ακριβώς όπως έχουν τεθεί  και στις δύο οδηγίες.
• Θα πρέπει να ενσωματωθούν οι διατάξεις του άρθρου 39 της Οδηγίας 2005/85/ΕΚ αναφορικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο, οι οποίες δεν έχουν εισαχθεί μέχρι σήμερα και ως εκ τούτου παραβιάζεται η Οδηγία 2005/85/ΕΚ. Σημειώνεται ότι το ΕΔΑΔ έχει ήδη κρίνει ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει αποτελεσματικό ένδικο μέσο στα θέματα ασύλου.

Άρθρο 2 νομοσχεδίου (τροποποίηση άρθρου 2 νόμου)

• Ο ορισμός του «ασυνόδευτου ανηλίκου» στο γράμμα του δεν είναι ακριβώς ο ίδιος με την Οδηγία 2005/85/ΕΚ και θα πρέπει να διορθωθεί.

• Ο ορισμός της «χώρας ιθαγένειας» στον περί προσφύγων Νόμο δεν είναι ο ίδιος με τον ορισμό της χώρας καταγωγής στην Οδηγία 2011/95/ΕΕ.

•  Ο ορισμός της διεθνούς προστασίας είναι λάθος. Δεν μπορεί να είναι το καθεστώς του πρόσφυγα ή/και το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Ή πρόσφυγας μπορεί να είναι κάποιος ή να έχει καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Δεν μπορεί να είναι και τα δύο.

• Η έννοια του μέλους της οικογένειας δεν είναι η ίδια με την Οδηγία 2011/95/ΕΕ και παραβιάζεται η οδηγία (έχουν παραλειφθεί τα ανήλικα και άγαμα τέκνα της/του «συντρόφου»).

• Παρά τις διατάξεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΚ  όσον αφορά στην έννοια των μελών της οικογένειας και στην έννοια της οικογενειακής επανένωσης, που περιορίζουν τόσο την έννοια του μέλους της οικογένειας όσο και το δικαίωμα σε οικογενειακή επανένωση στα μέλη της οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας που υπήρχαν ήδη ως μέλη της οικογένειας του δικαιούχου πριν την είσοδό του στη Δημοκρατία, παραβιάζουν τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του  Παιδιού (άρθρα 2, 3,5,9,10,18, και 22) καθώς και το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί από το ΕΔΑΔ με τη νομολογία του, το οποίο έχει κατ’ επανάληψη κρίνει ότι το κατά πόσο η οικογενειακή σχέση ή δεσμός έχει δημιουργηθεί πριν ή μετά την είσοδο του αλλοδαπού στη χώρα, δεν έχει καμία σημασία. Περαιτέρω, παραβιάζονται οι διατάξεις της Οδηγίας 2003/86/ΕΚ για την οικογενειακή επανένωση, η οποία εφαρμόζεται στο σύνολό της και στους πρόσφυγες και σε σχέση με τα μέλη της οικογένειας ανεξάρτητα από το πότε δημιουργήθηκε ο οικογενειακός δεσμός.

Άρθρο 3 νομοσχεδίου (τροποποίηση άρθρου 5 νόμου)

• Στο εδάφιο (β) θα πρέπει να εισαχθεί με σαφήνεια ότι η χώρα στην οποία έχει μετοικήσει είναι η Δημοκρατία. Αφού η Δημοκρατία του έχει παραχωρήσει καθεστώς προστασίας, τότε αυτή είναι η χώρα στην οποία έχει μετοικήσει και άρα όταν έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από την κατοχή ιθαγένειας στην Κύπρο, τότε θα μπορεί να αποκλείεται και από το καθεστώς του πρόσφυγα.

• Το γράμμα στο εδάφιο (γ) (ii) δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στο γράμμα της Οδηγίας 2011/95/ΕΚ – σοβαρό μη πολιτικό αδίκημα πρέπει να έχει διαπραχθεί σε άλλη χώρα, εκτός της δημοκρατίας και πριν γίνει δεκτός ως πρόσφυγας, ενώ η οδηγία αναφέρει ότι σοβαρό μη πολιτικό αδίκημα «μπορεί να χαρακτηριστεί» και όχι περιλαμβάνει όπως προβλέπεται στο νομοσχέδιο να είναι σαφές ότι σαφώς ότι προκαταγωγής δεν είναι.

• Το εδάφιο (2) που αφορά στην παύση της συμπληρωματικής προστασίας παραβιάζει ή/και δεν λαμβάνει υπόψη του τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, η προστασία του οποίου είναι απόλυτη σύμφωνα με πάγια νομολογία του ΕΔΑΔ. Κανένα πρόσωπο δεν αποστέλλεται σε χώρα όπου θα υποστεί βασανιστήρια, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, ανεξάρτητα από το κατά πόσο έχει διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κ.λπ.

• Η παράγραφος (στ) του εδαφίου (2) του ίδιου άρθρου, εισηγούμαστε να διαγραφεί αφού στην Οδηγία εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών να την υιοθετήσουν, ενώ, λόγω της πλήρους ποινικοποίησης στην Κύπρο με ποινές φυλάκισης ακόμη και μη σοβαρών αδικημάτων, η υιοθέτησή του θα οδηγήσει σε ακόμη περισσότερες απορρίψεις αιτημάτων για άσυλο. Περαιτέρω, εάν θα παραμείνει θα πρέπει να εισαχθεί επιφύλαξη ότι θα πρέπει να γίνεται διερεύνηση ως προς το κατά πόσο η διάπραξη ποινικού αδικήματος ή η ποινική δίωξη τέτοιου αδικήματος, δεν έχει σχέση με τους λόγους δίωξης που επικαλείται ο αιτητής.

• Το άρθρο 14(2) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ σε ότι αφορά στην ανάκληση προσφυγικού καθεστώτος δεν έχει ενσωματωθεί και παραβιάζεται η Οδηγία.
• Το εδάφιο (7) (β) που παραπέμπει σε κατ΄αναλογία εφαρμογή του άρθρου 6(3) αναφορικά με το τερματισμό της άδειας παραμονής σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος παραβιάζει το άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 39 της Οδηγίας 2005/85/ΕΚ και τη νομολογία του ΕΔΑΔ επί του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, τα οποία κατοχυρώνουν το δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος του πρόσφυγα ή του καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας. Θα πρέπει να προβλέπεται αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα σε περίπτωση άσκησης προσφυγής εναντίον απόφασης ανάκλησης. Το άρθρο 6(3) του υφιστάμενου νόμου θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να συνάδει με όλα τα πιο πάνω.

 

Άρθρο 5 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 8)

• Εφόσον προβλέπεται και πάλι η υποχρέωση των αιτητών ασύλου να αναφέρουν αλλαγή διεύθυνσης εντός τριών μερών, ενόψει του ότι από την εμπειρία της ΚΙΣΑ πολλοί αιτητές ασύλου προσπαθούν να αλλάξουν τη διεύθυνσή τους αλλά δεν γίνονται δεκτοί από την ΥΑΜ και πρέπει πολλές φορές να κλείσουν και ραντεβού για το σκοπό αυτό, να εισαχθεί επίσης υποχρέωση της ΥΑΜ όπως καταγράφει την αλλαγή διεύθυνσης σε καθορισμένο από τον Νόμο έντυπο στο οποίο να αναγράφεται ημερομηνία αλλαγής και αντίγραφο να δίδεται και στον αιτητή ασύλου για να το έχει στην κατοχή του.

• Το εδάφιο (4) παραβιάζει το άρθρο 11(2)(γ) της Οδηγίας 2005/85/ΕΚ.  Η Οδηγία δεν προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να «θεωρούν ως παραληφθείσα από αυτόν κάθε επιστολή που ταχυδρομείται ή άλλως πως αποστέλλεται από αρχή της Δημοκρατίας σε τέτοιο τόπο ή διεύθυνση». Η διάταξη αυτή είναι εντελώς εκτός των ελάχιστων προδιαγραφών εξέτασης αιτήσεων ασύλου.

 

Άρθρο 6 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 9)

• Το εδάφιο 9(1)(β) παραβιάζει την Οδηγία 2003/9/ΕΚ αναφορικά με τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο, αφού εκεί αναφέρεται σε απόλαυση «υλικών συνθηκών υποδοχής». Η Οδηγία 2003/9/ΕΚ προβλέπει και πολλά άλλα δικαιώματα που είναι το σύνολο των «συνθηκών υποδοχής» στις οποίες περιλαμβάνονται και οι υλικές συνθήκες υποδοχής.

• Η ΚΙΣΑ διαφωνεί με την επιβολή ποινής φυλάκισης σε αιτητές ασύλου σε περίπτωση που απασχολούνται κατά παράβαση των Κανονισμών, δηλαδή σε μη αδειούχο εργοδότη. Υπό το φως της πλήρους παραβίασης των δικαιωμάτων αιτητών ασύλου, σε σχέση με την πρόσβασή τους σε υλικές συνθήκες υποδοχής ενώ παράλληλα παραμένουν άνεργοι χωρίς δυνατότητα επιβίωσης, οι διατάξεις αυτές ουσιαστικά έχουν στόχο να αποποινικοποιήσουν το δικαίωμα κάθε προσώπου να ζητά άσυλο.
• Περαιτέρω, η ποινή φυλάκισης μέχρι τρία χρόνια  σε εργοδότες που εργοδοτούν αιτητές ασύλου χωρίς την απαιτούμενη άδεια είναι υπερβολική, αφού τα άτομα αυτά έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα αλλά απλώς δεν έχουν ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Άρθρο 9 του νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 19 του νομοσχεδίου)

• Δεν είναι σαφές πως τελικά διαμορφώνεται το άρθρο 19 αφού και τα δύο νομοσχέδιο το τροποποιούν στα ίδια σημεία με αποτέλεσμα να μην είναι ξεκάθαρο τι θα ισχύει τελικά.

• Το άρθρο 19 παραβιάζει το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, του οποίου η προστασία είναι απόλυτη, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω.

 

Άρθρο 10 νομοσχεδίου (κατάργηση του άρθρου 19Α)

• Η ΚΙΣΑ διαφωνεί με την κατάργηση του καθεστώτος προσωρινής παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, το οποίο παραχωρείτο κυρίως σε περιπτώσεις οικογενειών μέχρι την ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς ή σε περίπτωση προβλημάτων υγείας.

• Η κατάργηση του καθεστώτος πλήττει κυρίως τα παιδιά και ως εκ τούτου δεν είναι προς το συμφέρον τους η κατάργησή του. Περαιτέρω, από την μέχρι σήμερα εμπειρία της ΚΙΣΑ, το Υπουργικό Συμβούλιο δεν ασκεί τις εξουσίες του για παραχώρηση του εν λόγω καθεστώτος σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως και ως εκ τούτου εκείνες οι διατάξεις δεν υποκαθιστούν τις διατάξεις του περί Προσφύγων για παραχώρηση του εν λόγω καθεστώτος από την Υπηρεσία Ασύλου ή την ΑΑΠ.

 

Άρθρο 15 (τροποποίηση του άρθρου 21)

• Παραβιάζεται το άρθρο 20 (1) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ το οποίο ορίζει ότι «Το παρόν κεφάλαιο δεν θίγει τα δικαιώματα που προβλέπονται στη σύμβαση της Γενεύης». Δεν έχουν εισαχθεί οι εν λόγω διατάξεις ενώ από την καταργούνται  δικαιώματα που προβλέπονται στη Σύμβαση της Γενεύης, όπως θα αναφερθεί πιο κάτω.

• Η διαγραφή της πρόσβασης για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας παραβιάζει τις διατάξεις του άρθρου 29 της Οδηγίας, οι οποίες προβλέπουν ίση μεταχείριση των προσώπων αυτών στην κοινωνική αρωγή, με τους πολίτες της Δημοκρατίας. Από τη στιγμή που η κοινωνική αρωγή για τους πολίτες της Δημοκρατίας δίνεται μέσω δημοσίου βοηθήματος, το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Παραβιάζεται επίσης το άρθρο 23 της Σύμβασης της Γενεύης. Η διάταξη αυτή είναι απαράδεκτη και παράνομη.

•  Η παράγραφος (β) του άρθρου 15 του νομοσχεδίου παραβιάζει το άρθρο 30 (2) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ το οποίο καθορίζει ότι το δικαίωμα σε ιατρική περίθαλψη περιλαμβάνει «θεραπείας για πνευματικές διαταραχές όπου απαιτείται, στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας οι οποίοι έχουν ιδιαίτερες ανάγκες, π.χ. τις εγκύους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα πρόσωπα που έχουν υποστεί βασανιστήρια, βιασμό ή άλλες σοβαρές μορφές ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας ή τους ανηλίκους που υπήρξαν θύματα οποιασδήποτε μορφής κακομεταχείρισης, αμέλειας, εκμετάλλευσης, βασανιστηρίων, βάναυσης, απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης ή που έχουν υποφέρει από ένοπλες συγκρούσεις.» Δεν έχουν εισαχθεί οι εν λόγω διατάξεις στο άρθρο αυτό.

 

Άρθρο 32 (2) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ

• Σε ότι αφορά την πρόσβαση σε κατάλυμα δεν έχουν ενσωματωθεί οι διατάξεις του άρθρου 32 (2) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ οι οποίες προβλέπουν ότι «2. Ενώ λαμβάνουν υπόψη την πρακτική της διασποράς σε εθνικό επίπεδο των δικαιούχων διεθνούς προστασίας, τα κράτη μέλη καταβάλλουν ωστόσο προσπάθειες για την υλοποίηση πολιτικών που αποβλέπουν στην πρόληψη των διακρίσεων έναντι των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών όσον αφορά την πρόσβαση σε κατάλυμα.»

 

Άρθρο 28 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ δεν έχει ενσωματωθεί

• Το άρθρο προβλέπει ότι

«1. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ίση μεταχείριση μεταξύ των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και των υπηκόων τους στο πλαίσιο των υφιστάμενων διαδικασιών αναγνώρισης αλλοδαπών πτυχίων, πιστοποιητικών και λοιπών αποδεικτικών επίσημων τίτλων.

2. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να διευκολύνουν την πλήρη πρόσβαση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας, οι οποίοι δεν μπορούν να παράσχουν τεκμηριωμένα αποδεικτικά στοιχεία των τίτλων τους, σε κατάλληλα προγράμματα για την αξιολόγηση, την επικύρωση και την πιστοποίηση της προηγούμενης μάθησής τους. Αυτά τα μέτρα τηρούν το άρθρο 2 παράγραφος 2 και το άρθρο 3 παράγραφος 3 της οδηγίας 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Σεπτεμβρίου 2005, σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων.»

• Όχι μόνο το άρθρο αυτό δεν έχει ενσωματωθεί στο Νόμο, αλλά τόσο η νομοθεσία που εναρμονίζεται με την Οδηγία 2005/36/ΕΚ όσο και όλοι οι νόμοι που αφορούν στην κατοχύρωση διαφόρων επαγγελμάτων, έχουν περιοριστεί μόνο στους Κύπριους και ευρωπαίους πολίτες κατά παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν και από τη Σύμβαση της Γενεύης. Αποτέλεσμα αυτής της παράνομης πολιτικής είναι να καλούνται πρόσφυγες και πρόσωπα με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας να εργαστούν στη γεωργοκτηνοτροφία, ανεξαρτήτως των προσόντων τους, τα οποία δεν αναγνωρίζονται στην Κύπρο.

Άρθρο 16 νομοσχεδίου (κατάργηση άρθρων 21Α και 21Β του Νόμου)

• Η κατάργηση του άρθρου 21Α παραβιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης και τις διατάξεις του άρθρου 20(1) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ,  η οποία ρητά καθορίζει ότι όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται από την Οδηγία τηρούν υπό την επιφύλαξη της Σύμβασης της Γενεύης.

• Πιο συγκεκριμένα παραβιάζεται το άρθρο 7 της Σύμβασης της Γενεύης το οποίο ρητά αναφέρει ότι μετά από τρία χρόνια διαμονής, ο πρόσφυγας εξαιρείται από την αρχή της αμοιβαιότητας με τους άλλους αλλοδαπούς,  σε ότι αφορά στα δικαιώματα που ισχύουν υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους αλλοδαπούς και όχι τους πολίτες της Δημοκρατίας. Γι΄ αυτό και όλα σχεδόν τα κράτη μέλη της Ε.Ε., με εξαίρεση βεβαίως την Κύπρο, μετά από τρία χρόνια παραχωρούν υπηκοότητα τους πρόσφυγες έτσι ώστε να θεωρούνται πλέον πολίτες της χώρας τους.

 

Άρθρο 18 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 24)

• Η τροποποίηση του άρθρου 24 παραβιάζει και την Οδηγία 2011/95/ΕΕ η οποία δεν προβλέπει κάτι τέτοιο αλλά και τη Σύμβαση της Γενεύης, αφού διατυπώνονται με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που διατυπώνονται οι υποχρεώσεις των προσφύγων στο άρθρο 2 της Σύμβασης της Γενεύης το οποίο προβλέπει ότι «Πάς πρόσφυξ υπέχει έναντι της χώρας ένθα ευρίσκεται υποχρεώσεις απαιτούσας  ιδίως όπως ούτος συμμορφούται προς τους νόμους και κανονισμούς της χώρας ταύτης ως και προς τα δια διατήρησιν της δημοσίας τάξεως λαμβανόμενα μέτρα.»

• Περαιτέρω, πουθενά για τους πολίτες της Δημοκρατίας δεν προβλέπονται παρόμοιες υποχρεώσεις, παρά το γεγονός ότι βεβαίως και τις έχουν αφού η παράβαση νόμου τιμωρείται.

• Το δε εδάφιο (2) του άρθρου παραβιάζει κάθετα τις πιο πάνω διατάξεις της  Σύμβασης της Γενεύης, οι οποίες δεν «απαγορεύουν» στον πρόσφυγα να συμμετέχει σε δραστηριότητες οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ή τη δημόσια ασφάλεια κ.λπ.» όπως προβλέπει το εν λόγω άρθρο αλλά να συμμορφώνεται με μέτρα που το κράτος προστασίας του λαμβάνει για τη διατήρηση της δημόσιας τάξης.

• Η ΚΙΣΑ εισηγείται τη διατήρηση του άρθρου 24 ως έχει το οποίο είναι το ίδιο με το άρθρο 2 της Σύμβασης της Γενεύης.

• Περαιτέρω, ενώ έχουν θεσπίσει λεπτομερείς διατάξεις για τις υποχρεώσεις των προσώπων με καθεστώς διεθνούς προστασίας, δεν έχουν προβλέψει πουθενά στο νομοσχέδιο τις υποχρεώσεις των αρχών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ σύμφωνα με τις οποίες «Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι αρχές και οι λοιποί οργανισμοί που εφαρμόζουν την παρούσα οδηγία να έχουν ήδη λάβει την απαραίτητη κατάρτιση και δεσμεύονται από την αρχή της εμπιστευτικότητας όπως ορίζεται στο εθνικό δίκαιο,όσον αφορά κάθε πληροφορία την οποία λαμβάνουν στο πλαίσιο της εργασίας τους.»

Άρθρο 19 του νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 25 – δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης προσφύγων)

• Οι διατάξεις του άρθρου 25 παραβιάζουν κατάφωρα τις διατάξεις της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, της Οδηγίας 2003/86/ΕΚ, της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη νομολογία του άρθρου 8 – δικαίωμα στην οικογενειακή και ιδιωτική ζωή όπως αυτό έχει ερμηνευθεί από τα ΕΔΑΔ.

• Η ΚΙΣΑ δεν προβαίνει σε πλήρη ανάλυση των θέσεών της, αλλά σύμφωνα με τα πιο κείμενα, οι αρχές που διέπουν την οικογενειακή επανένωση προσφύγων είναι κατά την άποψή μας οι ακόλουθες:
  1. Ο πρόσφυγας και το πρόσωπο με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας έχει δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης με το σύζυγο/ σύντροφο και τα παιδιά του, ανεξάρτητα από το πότε δημιουργήθηκε η οικογένεια, πριν ή μετά δηλαδή από την παραχώρηση προστασίας.
  2. Υπάρχει δικαίωμα και σε άλλα μέλη της οικογένειας, εφόσον αυτά είναι εξαρτώμενα του πρόσφυγα/προσώπου με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
  3. Κατά κανόνα τα μέλη της οικογένειας πρόσφυγα/συμπληρωματική προστασία, είναι και τα ίδια πρόσφυγες ή πρόσωπα που χρήζουν προστασίας και άρα θα πρέπει να τους αναγνωρίζεται το ίδιο καθεστώς (βλέπε παράγραφο 36 προοιμίου Οδηγίας 2011/95/ΕΕ. [1]
     
  4. Η οικογενειακή επανένωση πρέπει να γίνεται κατά κανόνα χωρίς την τήρηση οποιωνδήποτε προϋποθέσεων εκ μέρους του πρόσφυγα/ή προσώπου μα συμπληρωματική προστασία, με εξαίρεση τη δυνατότητα ενδεχομένως επιβολής σχετικών προϋποθέσεων όπως αυτές που προβλέπονται από την Οδηγία 2003/86/ΕΚ, σε σχέση με μέλη της οικογένειας πρόσφυγα που έγιναν μέλη, μετά την αναγνώριση του καθεστώτος έξοδό του από τη χώρα καταγωγής.

• Υπό το φως όλων των πιο πάνω, είναι η θέση της ΚΙΣΑ ότι οι διατάξεις του άρθρου 25 παραβιάζουν τόσο το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο και θα πρέπει να επανεξεταστούν.

 

Άρθρο 23 νομοσχεδίου (τροποποίηση άρθρου 28Ε)

• Η τροποποίηση του εδαφίου (1) του άρθρου 28Ε , καταργώντας το δικαίωμα των αιτητών ασύλου να προσβάλλουν αποφάσεις του Προϊσταμένου για απόρριψη αίτησης ασύλου,  λόγω ρητής απόσυρσης αίτησης ασύλου, σε περίπτωση που ο Προϊστάμενος  αρνείται να την εξετάσει μετά από αίτημα του αιτητή ασύλου να εξεταστεί η αίτησή του, παραβιάζει το άρθρο 39 (1)(β) της Οδηγίας 2005/85/ΕΚ σύμφωνα με το οποίο «Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι αιτούντες άσυλο να έχουν

δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου κατά των ακόλουθων αποφάσεων: […] β) άρνηση να αρχίσει εκ νέου η εξέταση της αίτησης η οποία

σταμάτησε σύμφωνα με τα άρθρα 19 [2] και 20.»

 

Άρθρο 25 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 29) – απελάσεις

• Οι εισηγούμενες τροποποιήσεις, παραβιάζουν το άρθρο 21 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ το οποίο δεν έχει ενσωματωθεί ορθά.

• Για να υπάρξει σωστή εναρμόνιση με τις διατάξεις του άρθρου 21 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ το εδάφιο (1) του άρθρου 29 όπως τροποποιείται με το νομοσχέδιο, θα πρέπει να τηρεί υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των εδαφίων (4) και (5) του ίδιου άρθρου, δηλαδή την τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθηση και την απαγόρευση απέλασης προσώπου σε χώρα όπου πρόκειται να υποστεί βασανιστήρια, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται  στο άρθρο 21 (1) και (2) της Οδηγίας.

• Περαιτέρω, μετά τις λέξεις «δικαιούχου διεθνούς προστασίας» θα πρέπει να προστεθεί η φράση «ανεξαρτήτως του αν αναγνωρίζεται επισήμως ως τέτοιος»,σύμφωνα με το γράμμα της Οδηγίας αλλά και τη βασική αρχή ότι η παραχώρηση τους καθεστώτος του πρόσφυγα είναι «αναγνωριστικού χαρακτήρα». Το γεγονός δηλαδή ότι πρόσωπο δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας από τις αρχές της Δημοκρατίας, οι οποίες αναγνωρίζουν στο χαμηλότερο ποσοστό σχεδόν διεθνώς, δεν σημαίνει ότι τα πρόσωπα αυτά δεν είναι πρόσφυγες.
• Η Διευθύντρια, θα πρέπει πριν αποφασίσει να απελάσει οποιοδήποτε πρόσωπο, να τηρεί τις αρχές του άρθρου 29 και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Δημοκρατίας.

• Η ΚΙΣΑ διαφωνεί με την κατάργηση του εδαφίου (3), από το άρθρο 29. Σε περίπτωση δηλαδή που η Διευθύντρια αποφασίσει να απελάσει πρόσφυγα αλλά αυτός δεν μπορεί να απελαθεί στη χώρα καταγωγής του λόγω παραβίασης της αρχής της επαναπροώθησης, θα διαμένει παράτυπα στη Δημοκρατία και θα υπόκειται σε σύλληψη και κράτηση με σκοπό την απέλαση, κατά τη συνήθη πρακτική των αρχών, μέχρι να βρεθεί τρίτη χώρα να τον δεχθεί;

 

Άρθρο 27 νομοσχεδίου (τροποποίηση άρθρου 31)

• Οι προτεινόμενες διατάξεις παραβιάζουν την Οδηγία 2011/95/ΕΕ η οποία σύμφωνα και με τον τίτλο της καθορίζει τις απαιτήσεις και όχι πλέον τις ελάχιστες απαιτήσεις, όπως η Οδηγία 2004/83/ΕΚ η οποία καταργείται, για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, αφού τίποτα τέτοιο δεν προβλέπεται στην Οδηγία αναφορικά με τα έκτακτα μέτρα.

• Περαιτέρω, οι σχετικές διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης και πιο συγκεκριμένα το άρθρο 9 αφορά μόνο την περίοδο κατά την οποία εκκρεμεί η αναγνώριση του καθεστώτος. Η αναφορά στο προτεινόμενο άρθρο σε «άλλο καθεστώς βάσει του παρόντος Νόμου» παραβιάζει τις διατάξεις και της Σύμβασης αφού δεν μπορούν να ληφθούν τέτοια μέτρα σε σχέση με αναγνωρισμένους πρόσφυγες.

• Οι διατάξεις του εν λόγω άρθρου είτε θα πρέπει να παραμείνουν ως έχουν ή να διαγραφούν εντελώς αφού δεν προβλέπονται στην Οδηγία 2011/95/ΕΕ.

 

Άρθρο 30 νομοσχεδίου (Τροποποίηση Πινάκων)

• Σε σχέση με τις τροποποιήσεις των Πινάκων, η ΚΙΣΑ διαφωνεί στο βαθμό που οι τροποποιήσεις που επιφέρονται συγκρούονται με τις πιο πάνω θέσεις και απόψεις της.

 

Β. Ο περί Προσφύγων (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόμος του 2013

Άρθρο 2 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 2 του νόμου)

• Ο ορισμός του «αιτητή» θα πρέπει να ανταποκρίνεται ακριβώς στο γράμμα της Οδηγίας η οποία καθορίζει ότι «αιτών», ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής που έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας για την οποία δεν έχει ακόμη ληφθεί τελεσίδικη απόφαση· Η αναφορά στον ορισμό που προβλέπει το νομοσχέδιο σε «ημερομηνίας υποβολής της αίτησης» που κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στην Οδηγία, αναιρεί την βασική αρχή ότι ακόμη και προφορικά να γίνει αίτημα ασύλου, το εν λόγω πρόσωπο θεωρείται εν δυνάμει πρόσφυγας. Είναι στη βάση τέτοιων τεχνητών διατάξεων που παραβιάζονται τα δικαιώματα των προσφύγων, αφού πολύ συχνά δεν τους δίνεται πρόσβαση στη διαδικασία αμέσως με αποτέλεσμα πρώτα να θεωρούνται «απαγορευμένοι μετανάστες» από τη Διευθύντρια και να υπόκεινται σε απέλαση και κράτηση, και μετά να τους δίνεται πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Για σκοπούς ορθής εναρμόνισης να υιοθετηθεί ακριβώς ο ορισμός της Οδηγίας 2005/85/ΕΚ.

• Γενικά επειδή οι ορισμοί του περί Προσφύγων Νόμου έχουν τροποποιηθεί πολλές φορές και χωρίς να γίνεται κάθε φορά ορθή εναρμόνιση, για σκοπούς συμμόρφωσης και ορθής ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, να υιοθετηθούν επακριβώς οι ορισμοί της Οδηγίας.

• Η έννοια της άδειας διαμονής δεν έχει εισαχθεί καθόλου στον περί Προσφύγων νόμο και παραβιάζεται η οδηγία.

Άρθρο 3 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 3Β)

• Δεν υιοθετείται το ακριβές γράμμα του άρθρου 7 της Οδηγίας – «Η προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, μπορεί να παρέχεται…»

Άρθρο 4 νομοσχεδίου (τροποποίηση άρθρου 3Γ)

• Το άρθρο 3Γ (2)(β) του Νόμου δεν ανταποκρίνεται στο γράμμα του αντίστοιχου άρθρου 9(2)(β) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ

 

Άρθρο 8 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 6Α)

• Οι διατάξεις του άρθρου 14 (1) και (2) της Οδηγίας θα πρέπει να εισαχθούν σε αυτό το άρθρο και όχι στο άρθρο 6 του Νόμου το οποίο αφορά αποκλειστικά τις προϋποθέσεις παύσης του καθεστώτος.

•  Υπάρχει παραβίαση του άρθρου 14(3) της Οδηγίας αφού παραλείπεται η φράση «εάν […] το οικείο κράτος μέλος αποδείξει». Θα πρέπει επομένως ο Προϊστάμενος να αποδείξει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις ανάκλησης κάτι που δεν αναφέρεται στο άρθρο 6Α (1) όπως γίνεται εισήγηση να τροποποιηθεί.  Το βάρος απόδειξης είναι στους ώμους του Προϊσταμένου και όχι στον πρόσφυγα ότι το καθεστώς του δεν πρέπει να ανακληθεί.

• Το άρθρο 14(3)(α) δεν ενσωματώνεται καθόλου σε αυτό το άρθρο και ενσωματώνεται λανθασμένα στο άρθρο 6(2) του Νόμου με τρόπο που δεν εφαρμόζονται οι κανόνες περί ανάκλησης του καθεστώτος και του  βάρους απόδειξης που είναι στους ώμους του Προϊσταμένου. Υπάρχει παραβίαση της Οδηγίας.

• Με απαράδεκτο τρόπο στο εδάφιο (1) του άρθρου 6Α όπως γίνεται εισήγηση να τροποποιηθεί, μπλέκονται οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 14 της Οδηγίας οι οποίες είναι επιτακτικές [τα κράτη μέλη ανακαλούν] με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του ίδιου άρθρου της Οδηγίας, οι οποίες είναι δυνητικές [τα κράτη μέλη δύνανται να ανακαλούν]. Η ΚΙΣΑ διαφωνεί με την υιοθέτηση των δυνητικών διατάξεων της Οδηγίας αναφορικά με την ανάκληση καθεστώτος για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, χωρίς να προβλέπεται άλλο καθεστώς που μπορεί να παραχωρηθεί σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος του πρόσφυγα, με αποτέλεσμα οι πρόσφυγες να κινδυνεύουν με απέλαση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29. Θα πρέπει ο νόμος να αναφέρει τι γίνεται σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος σε αυτές τις περιπτώσεις, διαφορετικά θα θεωρούνται αυτόματα ως απαγορευμένοι μετανάστες, σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο, και θα υπόκεινται σε απέλαση και κράτηση κατά παράβαση των εγγυήσεων του περί Προσφύγων Νόμου σε ότι αφορά στον σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης και τις εγγυήσεις του άρθρου 29 του περί Προσφύγων Νόμου σε ότι αφορά στην απέλαση προσφύγων.

• Η γενική αναφορά στα άρθρα της Σύμβασης της Γενεύης στο νέο εδάφιο (5) που εισάγεται προς ενσωμάτωση της παραγράφου 6 του άρθρου 14 της Οδηγίας, δεν είναι ικανοποιητική, αφού δεν διασφαλίζει ότι ο περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμος δεν θα εφαρμόζεται σε αυτή την περίπτωση.

• Η ΚΙΣΑ διαφωνεί κάθετα με την εισαγωγή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 14 της Οδηγίας, οι οποίες είναι δυνητικές και οι οποίες προβλέπουν τον αποκλεισμό ουσιαστικά από το καθεστώς του πρόσφυγα, για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. Αυτό παραβιάζει τις διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης, οι οποίες καθορίζουν περιοριστικά τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες πρόσφυγας μπορεί να αποκλειστεί από το καθεστώς.

 

Άρθρο 11 νομοσχεδίου (Τροποποίηση του άρθρου 16) – ενσωμάτωση άρθρου 4 Οδηγίας 2011/95/ΕΕ

• Η ενσωμάτωση μέρους των διατάξεων του άρθρου 4 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ στο άρθρο 16 και μέρος αυτών των διατάξεων στο άρθρο 18, παραβιάζει την Οδηγία αφού συγχύζονται οι υποχρεώσεις των αρχών κατά την αξιολόγηση των γεγονότων και περιστάσεων που αφορούν την αίτηση ασύλου με τις υποχρεώσεις των αιτητών ασύλου και τις αρχές που διέπουν τις διαδικασίες.

• Το άρθρο 4 της  Οδηγίας θα πρέπει να ενσωματωθεί από μόνο του σε ξεχωριστό άρθρο αφού αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά καθοριστικά άρθρα αναφορικά με την αξιολόγηση αιτήσεων για άσυλο.

• Η δε εισαγωγή του νέου εδαφίου (3) στο άρθρο 16 ως προς την υποχρέωση των αρχών να αξιολογούν αυτά τα στοιχεία της παραγράφου (α) του εδαφίου (2) παραβιάζει και πάλι την Οδηγία αφού στη συνέχεια δεν καθορίζονται οι υποχρεώσεις των ίδιων αρχών που απορρέουν από τις παραγράφους 3 μέχρι 5 του άρθρου 4 της Οδηγίας, οι οποίες όμως τίθενται μετά στο άρθρο 18 ως μέρος των αρχών που διέπουν τη διαδικασίας και όχι την ουσιαστική αξιολόγηση των γεγονότων και περιστάσεων που περιβάλλουν την αίτηση.

 

Άρθρο 12 νομοσχεδίου (τροποποίηση του άρθρου 18)

• Ισχύουν τα ίδια με τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω για την τροποποίηση του άρθρου 16 του Νόμου σε σχέση με την ενσωμάτωση του άρθρου 4 της Οδηγίας.

• Περαιτέρω, το υφιστάμενο εδάφιο (6) του Νόμου όπως τροποποιείται με την παράγραφο (γ) του άρθρου 12 του νομοσχεδίου για να συμπεριλάβει και τα θύματα εμπορίας κ.λπ. παραβιάζει και πάλι την Οδηγία, αφού περιορίζει τις υποχρεώσεις όλων των αρμόδιων αρχών να λαμβάνουν υπόψη την ειδική κατάσταση των ευάλωτων ομάδων, στις διαδικασίες ασύλου,  ενώ το ρυθμιστικό πεδίο του άρθρου 20 παράγραφος 3 της Οδηγίας, δεν περιορίζεται στις διαδικασίες ασύλου αλλά αντίθετα, αφορά στους γενικούς κανόνες που αφορούν το περιεχόμενο τις διεθνούς προστασίας. Η παράγραφος 3 του άρθρου 20 της Οδηγίας ορίζει ότι «Κατά την εφαρμογή του παρόντος κεφαλαίου ….».

• Κατά συνέπεια ούτε το άρθρο 20 της Οδηγίας έχει ενσωματωθεί ορθά.

 

Αναφορικά με τα υπόλοιπα άρθρα του δεύτερου νομοσχεδίου, η ΚΙΣΑ, λόγω των στενών χρονικών περιθωρίων, δεν μπόρεσε να τα μελετήσει και επιφυλάσσεται για υποβολή των θέσεών της, εφόσον της επιτραπεί από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, εντός των επόμενων λίγων ημερών.

Παραμένουμε στη διάθεση σας για περεταίρω διευκρινήσεις και συνεργασία.

Με εκτίμηση

Δώρος Πολυκάρπου

Εκτελεστικός Διευθυντής ΚΙΣΑ

 

Σημειώσεις προς συντάκτες: