Από την περασμένη Δευτέρα, 18/07/16, η κυρία Cyrel Reyes (αυτό δεν είναι το πραγματικό της όνομα, για σκοπούς προστασίας της ταυτότητάς της) κρατείται από την αστυνομία «για υπόθεση εγκατάλειψης νεκρού εμβρύου» που διερευνάται.[i] Με αφορμή το συγκεκριμένο περιστατικό, η ΚΙΣΑ καταδικάζει κατηγορηματικά την στάση πολλών ΜΜΕ που χωρίς επαρκή πληροφόρηση και κριτική ανάλυση της πραγματικότητας έσπευσαν να καταδικάσουν και να διασύρουν δημόσια την κυρία Cyrel Reyes, στιγματίζοντας παράλληλα και ολόκληρες ομάδες γυναικών (μετανάστριες γυναίκες, οικιακές εργάτριες, Φιλιππινέζες γυναίκες), καθώς και τις γυναίκες γενικότερα. Με την ευκαιρία, τονίζουμε επίσης ότι εξαιτίας των πολιτικών και πρακτικών του κυπριακού κράτους, το οποίο τους στερεί πρόσβαση σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η υγεία, οι μετανάστριες γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην κοινωνία μας.
Θεωρούμε ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι μια μεγάλη μερίδα δημοσιογράφων στο άκουσμα περιστατικών που αφορούν μετανάστριες προτρέχει να τις δικάσει και καταδικάσει παραβιάζοντας κάθε κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας και προωθώντας τον ρατσισμό και συχνά τον μισογυνισμό, καθώς και άλλες μορφές διακρίσεων. Οι δημόσιες αυτές δίκες στήνονται σε συγκεκριμένο πλαίσιο, παραθέτοντας αποσπασματικά και επιλεκτικά κάποια στοιχεία και χωρίς καμία κριτική ανάλυση των συνθηκών μέσα στις οποίες οι μετανάστριες γυναίκες ζουν και εργάζονται. Αυτή η πρακτική στοχοποιεί και διασύρει ανθρώπους που βρίσκονται ήδη σε ιδιαίτερα ευάλωτες θέσεις και δαιμονοποιεί ολόκληρες ομάδες ανθρώπων, στη βάση του μεταναστευτικού τους υπόβαθρου, της εθνοτικής κατατωγής τους, του φύλου τους και άλλων χαρακτηριστικών τους. Μας προβληματίζει επίσης το πόσο εύκολα η κοινωνία μας σπεύδει να δικάσει και να καταδικάσει τις μετανάστριες γυναίκες στη βάση τέτοιων δημοσιευμάτων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν δυο παρόμοια περιστατικά που μετανάστριες γυναίκες δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από λαϊκά δικαστήρια ως «φόνισσες» και στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι τα έμβρυα γεννήθηκαν νεκρά ή επρόκειτο για αποβολή και οι ίδιες δεν είχαν πρόσβαση στο σύστημα υγείας. Μάλιστα, στη μια περίπτωση, αποκαλύφτηκε πως η μετανάστρια ήταν έγκυος από τον εργοδότη της, χωρίς να γίνει ξεκάθαρο εάν η εγκυμοσύνη της ήταν αποτέλεσμα συναινετικού σεξ ή βιασμού.[ii]
Η πραγματικότητα που τα περισσότερα ΜΜΕ δεν συζητούν ούτε καν αναφέρουν, είναι πως το κυπριακό κράτος εξαναγκάζει την πλειοψηφία των μεταναστριών που ζουν και εργάζονται στη χώρα να μην έχει στοιχειώδη πρόσβαση σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η υγεία. Η πρόσβαση των μεταναστριών και ειδικότερα των οικιακών εργαζομένων στην υγεία περιορίζεται σε ιδιωτικές ασφάλειες υγείας που οι ίδιες πληρώνουν μαζί με τον/την εργοδότη/τριά τους. Η εν λόγω ασφάλεια υγείας, μεταξύ άλλων, δεν καλύπτει βασικά θέματα όπως γυναικολογικές εξετάσεις και φροντίδα, προγεννητικό έλεγχο, έκτρωση, τοκετό, αντισύλληψη. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο μηνιαίος μισθός των οικιακών εργατριών έχει καθοριστεί από το κράτος στο ποσό των €309, είναι προφανές πως οι μετανάστριες γυναίκες στην Κύπρο είναι ουσιαστικά αποκλεισμένες από το σύστημα υγείας. Η πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δύσκολη για τις μετανάστριες που δεν έχουν άδεια διαμονής και άρα, καθόλου ασφάλεια υγείας, λαμβάνοντας υπόψη ότι επίσκεψη τους σε κρατικά νοσοκομεία, κατά κανόνα οδηγεί σε σύλληψη, κράτηση και απέλαση τους ή ακόμα και σε ποινική δίωξή τους πριν την απέλαση.
Παράλληλα, το μεταναστευτικό μοντέλο που η Κυπριακή Δημοκρατία ακολουθεί και ιδιαίτερα σε σχέση με το πλαίσιο απασχόλησης των οικιακών εργατριών, καθιστά τις μετανάστριες γυναίκες ιδιαίτερα ευάλωτες και σε άλλα συναφή ζητήματα, όπως η απόλυση και η βία. Πιο συγκεκριμένα, μια οικιακή εργάτρια που είναι έγκυος και επιλέγει να γεννήσει αντιμετωπίζει αυξημένο κίνδυνο απόλυσης, από τον οποίο καμία αρχή δεν την προστατεύει, αν και η νομοθεσία απαγορεύει την απόλυση εργαζομένης λόγω εγκυμοσύνης. Στην πράξη, η εμπειρία μας καταδεικνύει πως με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι οικιακές εργάτριες που επιλέγουν να γεννήσουν χάνουν τόσο τη δουλειά τους όσο και το καθεστώς διαμονής τους στη χώρα, αφού οι εργοδότες/τριες τους τις απολύουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν παράλληλα και τους πόρους διαβίωσής τους, αφού το κυπριακό κράτος τους στερεί την πρόσβαση σε δημόσια βοηθήματα κατά την περίοδο που δεν μπορούν να εργαστούν. Ενδεικτικό είναι και το ότι με βάση την εμπειρία μας, πολλές φορές οι εργοδότες/τριες κάνουν σαφές στις εργαζόμενες πως για όσο εργάζονται τους αρνούνται όχι μόνο τα αναπαραγωγικά τους δικαιώματα, αλλά και κάθε δικαίωμα στην προσωπική ζωή, αποτρέποντας ή ακόμη και απαγορεύοντάς τους να έχουν ερωτικές, σεξουαλικές, ρομαντικές, συζυγικές σχέσεις.
Αυτό το πλαίσιο καθιστά τις μετανάστριες γυναίκες ιδιαίτερα ευάλωτες και στη βία, τόσο από συντρόφους/ συζύγους τους, όσο και από τους/τις εργοδότες/τριές τους.
Η ΚΙΣΑ θεωρεί πως αυτό που θα έπρεπε να μας προβληματίζει ως κοινωνία είναι η στέρηση των μεταναστριών γυναικών από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους, όπως η ελευθερία, η ιατροφαρμακευτική φροντίδα, η εργασία, η κοινωνική πρόνοια, η προσωπική ζωή, η αυτοδιάθεση του σώματος και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης και της έκτρωσης, καθώς και ο θεσμικός και κοινωνικός ρατσισμός και σεξισμός που οι μετανάστριες γυναίκες βιώνουν καθημερινά.
Οποιαδήποτε γυναίκα παραμένει χωρίς προγεννητικό έλεγχο/ φροντίδα ή/ και καταφεύγει σε μεθόδους έκτρωσης που δεν είναι ασφαλείς, ή παραμένει χωρίς ιατροφαρμακευτική φροντίδα μετά από αποβολή, είναι όχι γιατί το επέλεξε, αλλά επειδή εξαναγκάζεται από τις ίδιες τις πολιτικές και πρακτικές του κράτους, οι οποίες της στερούν το δικαίωμα στην υγεία, καθώς και στην αυτοδιάθεση και στον έλεγχο του σώματός της από την ίδια. Σε αυτό το σημείο, η ΚΙΣΑ τονίζει ότι το δικαίωμα κάθε γυναίκας, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των μεταναστριών, στην έκτρωση είναι αναφαίρετο και πρέπει οι αρχές να το σέβονται απόλυτα.
Τέλος, υπό το φώς όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ ζητά:
- Πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας για όλες και όλους, συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστριών/στών, στη βάση των ίδιων κριτηρίων που ισχύουν για Κύπριους/ες. Η ισότιμη πρόσβαση των μεταναστριών/στών στην υγεία πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και να ενσωματωθεί και στο νέο ΓΕΣΥ.
- Πρόσβαση όλων των ανθρώπων στο δημόσιο σύστημα υγείας ανεξαρτήτως καθεστώτος διαμονής. Η πρόσβαση στην υγεία αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που δεν πρέπει να καταπατάται σε καμία περίπτωση και με καμία δικαιολογία.
- Το ιατρικό προσωπικό να περιορίζεται στην άσκηση των καθηκόντων του, πάντα με γνώμονα το καλώς νοούμενο συμφέρον των ανθρώπων που έχει καθήκον να φροντίζει και στα πλαίσια των κωδικών δεοντολογίας του επαγγέλματός του, χωρίς να συμμετέχει σε διαδικασίες που αφορούν ρύθμιση της μετανάστευσης.
- Τα ΜΜΕ να σταματήσουν να αναλαμβάνουν τον ρόλο του δημόσιου κατήγορου στήνοντας λαϊκά δικαστήρια στη βάση αποσπασματικών πληροφοριών και στιγματίζοντας ολόκληρες ομάδες ανθρώπων προωθώντας τον ρατσισμό, τον σεξισμό και άλλες διακρίσεις και να καλλιεργήσουν μια πιο κριτική στάση απέναντι στον θεσμικό ρατσισμό και σεξισμό και στις θεσμικές διακρίσεις γενικότερα.
[i] Δείτε το σύνδεσμο: http://goo.gl/dV88QH
[ii] Δείτε το σύνδεσμο: http://manslaughter112.rssing.com/chan-13385843/latest.php
