Την Παρασκευή, 06.11.2015, αντιπροσωπεία της ΚΙΣΑ μετέβη και συνομίλησε με τους πρόσφυγες που βρίσκονται στη Βρετανική Βάση της Δεκέλειας. Δυστυχώς, τα συμπεράσματα της επίσκεψης, επιβεβαιώνουν αρκετά δημοσιεύματα που μέχρι στιγμής έχουν δει το φώς της δημοσιότητας και αναφέρονται σε σημαντικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των προσφύγων[i]. Υπενθυμίζεται ότι, οι πρόσφυγες έφτασαν στη Βρετανική Βάση Ακρωτηρίου την Τετάρτη, 21 Οκτωβρίου 2015 μετά από επιχείρηση διάσωσης ενώ μια εβδομάδα αργότερα μεταφέρθηκαν στη Βάση της Δεκέλειας.
Κατά πρώτο λόγο, η ΚΙΣΑ, Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό θεωρεί απαράδεκτο το γεγονός του περιορισμού διακίνησης των προσφύγων εντός του περιφραγμένου χώρου των Βάσεων Δεκέλειας. Η παραδοξότητα της όλης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι των Βάσεων απορρίπτουν τους ισχυρισμούς ότι οι πρόσφυγες είναι κρατούμενοι ενώ συνάμα, παρεμποδίζουν την ελεύθερη διακίνηση.
Την ίδια στιγμή, θεωρούμε επιτακτική ανάγκη την άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και ειδικότερα των πιο ευάλωτων ομάδων όπως τα παιδιά, για τα οποία θα πρέπει να υπάρξει άμεση μέριμνα για φοίτηση τους σε σχολεία. Προβλήματα δημιουργεί επίσης το γεγονός ότι σε κάθε αντίσκηνο, διαμένουν δυο ή και περισσότερες οικογένειες προσφύγων, με αποτέλεσμα την έλλειψη ιδιωτικής ζωής και προσωπικού χρόνου και χώρου, ιδιαίτερα για τις γυναίκες. Σαφώς, η αναμενόμενη επιδείνωση των καιρικών συνθηκών που θα συμβάλει στην αύξηση των δυσκολιών που ήδη οι διαμένοντες στους πρόχειρο καταυλισμούς αντιμετωπίζουν, καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την λήψη μέτρων για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τους.
Επιπρόσθετα, η ελλιπής αντικειμενική και πολύπλευρη πληροφόρηση των προσφύγων έχει δημιουργήσει περαιτέρω σύγχυση και έχει εντείνει το αίσθημα της αβεβαιότητας ανάμεσα τους. Θεωρούμε ότι, η ανεξάρτητη παροχή συμβουλών και ενημέρωσης προς τους πρόσφυγες, είναι ανάγκες εξαιρετικής σημασίας που οι αρχές των βάσεων πρέπει να μεριμνήσουν άμεσα για την κάλυψη τους.
Πολλά ερωτηματικά και περαιτέρω ανησυχίες γεννα επιστολή που έχει παραδοθεί στους πρόσφυγες από τις αρχές των Βάσεων το Σάββατο, 07.11.2015, με την οποία τους εκβιάζουν ώστε να υποβάλουν αίτηση για άσυλο προς τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας βάσει του «Μνημονίου Συναντίληψης» [MoU] του 2003 μεταξύ των Βρετανικών βάσεων και των κυπριακών αρχών[ii]. Σε αντίθετη περίπτωση, τους γνωστοποιείται η πρόθεση των αρχών για έναρξη διαδικασιών για απέλαση τους προς το Λίβανο. Θεωρούμε το εκβιαστικό δίλλημα που έχει τεθεί στους πρόσφυγες κατά την πιο δύσκολη περίοδο της ζωής τους ως απαράδεκτο, και ηθικά κατακριτέο αφού στην ουσία απειλούνται να σταλούν πίσω στις περιοχές από τις οποίες διέφυγαν προκειμένου να σώσουν τις ζωές τους. Η πεποίθηση ότι το η εν λόγω επιστολή αποσκοπεί στο να εκβιάσει τους πρόσφυγες ενισχύεται και από το γεγονός ότι, ο Λίβανος, σύμφωνα με τη πρόσφατη εμπειρία, αρνείται να δώσει τη συγκατάθεση του σε επαναπροωθήσεις προσφύγων στη χώρα[iii].
Ταυτόχρονα, η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από τη στάση των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης ότι οι πρόσφυγες θα γίνουν αποδεκτοί στο έδαφος που ελέγχεται από τη Δημοκρατίας αφού πρώτα προσκομίσουν πιστοποιητικά καλού χαρακτήρα.
Στη βάση όλων των πιο πάνω, η ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό καλεί:
- Το Η.Β να αποσύρει τις απειλές για απέλαση των προσφύγων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα όλα τα δικαιώματα τους που προκύπτουν από τις Διεθνείς και Eυρωπαϊκές συμβάσεις που έχει κυρώσει η Βρετανία καθώς και από το Μνημόνιο Συναντίληψης του 2003.
- Τη διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη δημιουργία αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης, και τη διασφάλιση της παροχής ανεξάρτητης πληροφόρησης καθώς και της ελεύθερης διακίνησης των προσφύγων.
- Την ΚΔ να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση των προσφύγων στα δικαιώματα τους εάν οι ίδιοι αποφασίσουν να αιτηθούν άσυλο στην Κύπρο.
[i] Για παράδειγμα δείτε: http://goo.gl/sQxlXn
[ii] Δείτε: https://kisa.org.cy/wp-content/uploads/2015/10/MOU.tif.pdf
[iii] Δέιτε σχετικό βίντεο με την αντίδραση των προσφύγων στις απειλές: https://goo.gl/wrZ7vQ
