Η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων που έχουν βιώσει/βιώνουν συνθήκες εμπορίας ανθρώπων στην Κύπρο είναι άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο, τα οποία εργάζονταν/εργάζονται ως ανειδίκευτο προσωπικό στους εξής τομείς: οικιακή εργασία, γεωργοκτηνοτροφία, βιομηχανία του σεξ και κέντρα αναψυχής. Τα άτομα που αναγνωρίζονται ως θύματα εμπορίας ανθρώπων παραμένουν στην Κύπρο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ως μάρτυρες σε υποθέσεις ποινικών διώξεων μέχρι να αποφασιστεί είτε η επανένταξη είτε ο επαναπατρισμός τους. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής τα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων αντιμετωπίζουν προβλήματα όσον αφορά στα δικαιώματά τους σε πρόσβαση σε ικανοποιητικούς πόρους διαβίωσης, τα δικαιώματά τους σε πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την έκδοση αδειών διαμονής.
Πρόσβαση σε ικανοποιητικούς πόρους διαβίωσης
Η πρόσβαση των ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων σε ικανοποιητικούς πόρους διαβίωσης διασφαλίζεται είτε μέσω εργασίας είτε μέσω δημόσιου βοηθήματος. Τα προβλήματα που εντοπίζονται είναι τα εξής:
- Εργασία
- τα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων δεν έχουν συνήθως κάποια εξειδίκευση
- δεν υπάρχουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για τα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων προκειμένου να αποκτήσουν εξειδίκευση
- συγκέντρωση σε συγκεκριμένους τομείς (οικιακή εργασία, κέντρα αναψυχής και γεωργοκτηνοτροφία), όπου υπάρχει κίνδυνος εργασιακής/σεξουαλικής εκμετάλλευσης
- κίνδυνος επαναθυματοποίησής τους
- μη ικανοποιητικοί πόροι διαβίωσης, αφού οι τομείς αυτοί αφορούν χαμηλόμισθη εργασία.
- Δημόσιο βοήθημα
- καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων δημοσίου βοηθήματος
- καθυστερήσεις στην καταβολή δημοσίου βοηθήματος
- αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων και των λειτουργών των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ)
- προβλήματα σε σχέση με τη συμπεριφορά λειτουργών των ΥΚΕ προς τα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων
- η άδεια διαμονής είναι προϋπόθεση υποβολής αίτησης και καταβολής δημοσίου βοηθήματος.
Εισηγήσεις:
- Μετά την αναγνώρισή τους ως θύματα εμπορίας ανθρώπων, να δίνεται στα άτομα αυτά άμεσα δημόσιο βοήθημα και παράλληλα να εγγράφονται σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης/εκπαίδευσης, ούτως ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, είτε στην Κύπρο, κατά την επανένταξή τους, είτε στη χώρα καταγωγής τους, σε περίπτωση επαναπατρισμού, με καλύτερες συνθήκες εργασίας.
- Να μπορούν να τοποθετηθούν σε εργασία μόνο σε περίπτωση που εντοπιστεί πλαίσιο απασχόλησης στο οποίο τα ίδια τα άτομα θα συναινούν να εργαστούν και οι Αρχές θα μπορούν να διασφαλίσουν την προστασία τους και τους όρους εργασίας τους μέσω προγράμματος επιβλεπόμενης εργασίας.
- Οι λειτουργοί που έχουν άμεση επαφή με άτομα που έχουν βιώσει/βιώνουν εμπορία ανθρώπων να εκπαιδευτούν κατάλληλα ως προς τον τρόπο συμπεριφοράς/αντιμετώπισης των ανθρώπων αυτών.
Πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
Σύμφωνα με το νόμο, άτομα τα οποία έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπωνν έχουν πλήρη και δωρεάν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δυστυχώς, το δικαίωμα αυτό περιορίζεται στην πράξη από ποικίλους παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα, το 2013 το Κέντρο Μεταναστών και Προσφύγων της ΚΙΣΑ αντιμετώπισε τα ακόλουθα ζητήματα:
- Πληροφόρηση ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων σχετικά με το δικαίωμά τους στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και πώς να κάνουν αίτηση για κάρτα υγείας.
- Συμπεριφορά προσωπικού στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας.
- Προβλήματα πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας που σχετίζονται κυρίως με την απουσία διερμηνέων, ευαισθητοποίηση ως προς τις πολιτισμικές διαφορές.
- Πρόσβαση σε υπηρεσίες/θεραπείες που δεν είναι διαθέσιμες στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας.
- Μη ύπαρξη θεραπευτικών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση/διαχείριση του τραύματος/μετατραυματικού άγχους των ανθρώπων που έχουν βιώσει εμπορία ανθρώπων.
Εισηγήσεις:
- Το προσωπικό των δημόσιων υπηρεσιών υγείας να εκπαιδευτεί κατάλληλα ως προς τον τρόπο συμπεριφοράς/αντιμετώπισης των ανθρώπων αυτών.
- Να υπάρχει δυνατότητα να παρέχεται στα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων διερμηνεία όταν αποτείνονται στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας.
- Κάλυψη των εξόδων για υπηρεσίες/θεραπείες που δεν είναι διαθέσιμες στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας.
- Δημιουργία θεραπευτικών προγραμμάτων για την αντιμετώπιση/διαχείριση του τραύματος/μετατραυματικού άγχους των ανθρώπων που έχουν βιώσει εμπορία ανθρώπων.
Προβλήματα σε σχέση την έκδοση αδειών διαμονής
- Ζητείται από τα άτομα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων να καταβάλουν τέλος 60 ευρώ και/ή κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό και/ή ασφάλιση υγείας για να υποβάλουν αίτηση για ανανέωση της άδειας διαμονής τους και των μελών των οικογενειών τους.
- Καθυστέρηση της έκδοσης/ανανέωσης των αδειών διαμονής των ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων.
- Σοβαρές επιπτώσεις στην αναζήτηση για εργασία, καθώς οι περισσότεροι εργοδότες ζητούν να δουν ότι έχουν έγκυρη άδεια διαμονής προκειμένου να προχωρήσουν σε πρόσληψή τους.
- Οι υπόλοιπες υπηρεσίες ζητούν άδεια διαμονής σε ισχύ προκειμένου να τους δoθεί πρόσβαση στα κοινωνικά τους δικαιώματα.
Eισηγήσεις:
- Διαμεσολάβηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, Υπουργείο Εσωτερικών) όσον αφορά στα δικαιώματα υποβολής/ανανέωσης άδειας διαμονής προκειμένου τα πρόσωπα που έχουν αναγνωριστεί ως θύματα εμπορίας ανθρώπων να εξαιρούνται από το τέλος υποβολής αίτησης.
- Όλες οι υπηρεσίες να κάνουν δεκτή την απόδειξη υποβολής αίτησης/ανανέωσης της άδειας διαμονής.
14/11/2013
