Στο επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Πλαίσιο Συνεταιρισμού με τρίτες χώρες. Η Ανακοίνωση προτείνει μια προσέγγιση που σκοπεί να χρησιμοποιήσει υπάρχοντα εργαλεία εξωτερικής συνεργασίας της ΕΕ και Κρατών-Μελών για να αναχαιτίσει τη μετανάστευση προς την Ευρώπη. Οι υπογράφουσες οργανώσεις εκφράζουν τη βαθειά ανησυχία τους για την κατεύθυνση που τροχοδρομεί η ΕΕ με την αποτροπή και επιστροφή μεταναστών/ριών τον κύριο στόχο των σχέσεων της Ένωσης με τρίτες χώρες. Γενικότερα, αυτό το νέο Πλαίσιο Συνεταιρισμού διακινδυνεύει να εδραιώσει τη στροφή προς μια εξωτερική πολιτική που υπηρετεί ένα και μόνο συγκεκριμένο στόχο, τον περιορισμό της μετανάστευσης, σε βάρος της Ευρωπαϊκής αξιοπιστίας και μόχλευσης για υπεράσπιση θεμελιωδών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η προτεινόμενη προσέγγιση είναι εμπνευσμένη από τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, η οποία, παρά το ότι σερβίρεται ως πετυχημένο παράδειγμα συνεργασίας, στην πραγματικότητα έχει οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπων στο να παραμένουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα κάτω από απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες. Αυτό έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τα παιδιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες ασυνόδευτων παιδιών να κρατούνται σε κλειστούς χώρους κράτησης στα νησιά ή να εξαναγκάζονται να κοιμούνται σε αστυνομικά κελιά στην Ελληνική ενδοχώρα. Οι ευρύτερες επιπτώσεις αυτής της πολιτικής δεν πρέπει να υποτιμούνται. Είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθούμε πως η Ευρώπη μπορεί να ζητά από τις χώρες-εταίρους της να κρατούν τις πόρτες τους ανοικτές, να φιλοξενούν μεγάλους προσφυγικούς πληθυσμούς και να αποτρέπουν περαιτέρω μετακινήσεις, ενώ ταυτόχρονα Κράτη-Μέλη αρνούνται να επιμεριστούν το μερίδιο της ευθύνης τους για την προστασία των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Το δικαίωμα στο άσυλο υπονομεύεται σημαντικά και θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο για αμάχους σε εμπόλεμες ζώνες να αναζητήσουν διεθνή προστασία.
Η πρόταση της Επιτροπής παραγνωρίζει όλα τα στοιχεία που υπάρχουν για την αναποτελεσματικότητα των στρατηγικών αποτροπής που στοχεύουν στο να σταματήσουν τη μετανάστευση. Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο δεν θα «κάμψει το επιχειρηματικό μοντέλο» των διακινητών αλλά θα αυξήσει τον ανθρώπινο πόνο ενόσω οι άνθρωποι θα εξαναγκάζονται να ακολουθούν πιο επικίνδυνες διαδρομές. Πρόσθετα, παρά τη δεδηλωμένη δέσμευση σεβασμού της αρχής της μη επαναπροώθησης, δεν προβλέπονται οποιεσδήποτε εγγυήσεις ότι όντως θα γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου και ότι θα εγκαθιδρυθούν μηχανισμοί προστασίας. Ως αποτέλεσμα, άνθρωποι θα διατρέχουν τον κίνδυνο απέλασης σε χώρες όπου δεν υπάρχει εγγύηση σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ευθύνη για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν τελειώνει στα σύνορα της Ευρώπης.
Με μεγάλη απογοήτευση βλέπουμε ότι για ακόμα μια φορά η έμφαση στην αποτροπή δεν αφήνει περιθώρια δέσμευσης για άνοιγμα ασφαλών και κανονικών διόδων προς την Ευρώπη για τους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας όπως και για άλλους/ες μετανάστες/ριες, π.χ. μέσω επανεγκατάστασης, σχέδια για ανθρωπιστική βίζα, οικογενειακή επανένωση, βίζα για εκπαιδευτικούς σκοπούς, κινητικότητα εργατικού δυναμικού και χαλάρωση του καθεστώτος βίζας.
Η επανεγκατάσταση, η κινητικότητα εργατικού δυναμικού και η χαλάρωση του καθεστώτος βίζας αναφέρονται μόνο ως μοχλός πίεσης σε μια προσέγγιση ανταλλαγμάτων με τις χώρες εταίρους.
Άλλη μια σοβαρή ανησυχία μας είναι και η χρηματοδότηση του προτεινόμενου Σχεδίου Συνεταιρισμού, η οποία αποτελεί ξεκάθαρο επανα-προσανατολισμό του προγράμματος βοήθειας για την ανάπτυξη της ΕΕ προς τον τερματισμό της μετανάστευσης. Πρόκειται για απαράδεκτη αντίφαση με τη δέσμευση που εμπεριέχεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας για χρήση της συνεργασίας για την ανάπτυξη με σκοπό την εξάλειψη της φτώχειας. Η αναπτυξιακή βοήθεια είναι προς όφελος των λαών που την έχουν ανάγκη και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως μοχλός πίεσης για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Η χρηματοδότηση της ΕΕ θα πρέπει να είναι διάφανη και σύμφωνη με σαφώς καθορισμένες αρχές, όπως οι αρχές της Busan για την αποτελεσματικότητα και οι αρχές του Παρισιού για την κυριότητα και ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές των χωρών εταίρων. Πρόσθετα, η συνομολόγηση συμφωνιών ‘διαχείρισης της μετανάστευσης’ με χώρες όπου υπάρχουν σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα είναι αντιπαραγωγική μακροπρόθεσμα –υποσκάπτοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά την υφήλιο και διαιωνίζοντας το φαύλο κύκλο της κακοποίησης και της καταπίεσης που εξαναγκάζει τους ανθρώπους να τρέπονται σε φυγή.
Η μετανάστευση γίνεται για πολλούς και διάφορους λόγους: οι άνθρωποι μπορεί να μετακινούνται σε αναζήτηση νέων ευκαιριών απασχόλησης, εκπαίδευσης ή οικογενειακής επανένωσης, ενώ οι συγκρούσεις και η βία, η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι κλιματικές αλλαγές, η φτώχεια και η ανεργία μπορούν επίσης να προκαλέσουν μετανάστευση και αναγκαστική εκτόπιση. Οποιαδήποτε συνεργασία για τη διαχείριση της μετανάστευσης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτή τη σύνθετη και πολύπλευρη πραγματικότητα, στη βάση στοιχείων και αναγκών, αλλά και να διασφαλίζει ότι τα οφέλη της μετανάστευσης μεγιστοποιούνται και οι κίνδυνοι μετριάζονται.
Αν η ΕΕ θέλει να καλέσει για περισσότερη παγκόσμια αλληλεγγύη, θα πρέπει πρώτη να δώσει το σωστό παράδειγμα. Η ΕΕ, το όραμα της οποίας στηρίχθηκε στα χαλάσματα ενός καταστροφικού πολέμου, ετοιμάζεται να εισέλθει σ’ ένα σκοτεινό κεφάλαιο στην ιστορία της. Καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να επιλέξουν ένα σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης που θα βασίζεται στα δικαιώματα και ένα βιώσιμο και μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα, αντί να επιδιώξουν ένα ανέφικτο και απάνθρωπο στόχο, εγκαταλείποντας έτσι τις βασικές ιδρυτικές αρχές της ΕΕ.
Ως οργανώσεις και φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιατρικής, μετανάστευσης και ανάπτυξης, και βασικοί εταίροι υλοποίησης αναπτυξιακών προγραμμάτων σε τρίτες χώρες, καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να:
- Απορρίψουν την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να αναπτύξουν μια βιώσιμη μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη διαχείριση της μετανάστευσης,, στη βάση πραγματικών στοιχείων, σε διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και εμπειρογνώμονες.
- Διευκολύνουν την ασφαλή κινητικότητα με το άνοιγμα και ενίσχυση ασφαλών και κανονικών διόδων προς την Ευρώπη, τόσο για τους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας όσο και για άλλους/ες μετανάστες/ριες, περιλαμβανόμενης της επανεγκατάστασης, ανθρωπιστική βίζα, οικογενειακή επανένωση, κινητικότητα εργατικού δυναμικού για διάφορα επίπεδα εξειδίκευσης και φοιτητικές βίζες. Τα Κράτη-Μέλη πρέπει να δεσμευθούν με συγκεκριμένα κριτήρια και κατάλληλα χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή ενός πλαισίου μετανάστευσης που ικανοποιεί τις ανάγκες των μεταναστών, αιτητών ασύλου και προσφύγων και των οικογενειών τους, καθώς και τις ανάγκες και υποχρεώσεις των Κρατών-Μελών.
- Αποκλείσουν κάθε όρο στη βάση δεικτών ελέγχου της μετανάστευσης κατά την κατανομή αναπτυξιακής βοήθειας προς τρίτες χώρες. Η αναπτυξιακή βοήθεια είναι εργαλείο καταπολέμησης της φτώχειας και της ανισότητας, και όχι για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Ευάλωτοι λαοί και πληθυσμοί δεν πρέπει να τιμωρούνται λόγω πολιτικών κυρίως προβληματισμών και ανησυχιών.
- Σταματήσουν όλες τις επανα-εισδοχές και απελάσεις ανθρώπων από την ΕΕ σε τρίτες χώρες που παραβιάζουν –ή υπάρχει κίνδυνος να παραβιάσουν– τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, περιλαμβανόμενης και της επανα-προώθησης.
- Διασφαλίσουν τη διαφάνεια στην ανάπτυξη των εργαλείων για τη διαχείριση της μετανάστευσης και τη λογοδοσία για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εκπηγάζουν από τις μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ.
- Δεσμευθούν σε μια εξωτερική πολιτική και δράση που θα επικεντρώνεται στην πρόληψη και την αντιμετώπιση παρατεταμένων κρίσεων. Ενώ η Ανακοίνωση αναφέρει την ανάγκη των γενεσιουργών αιτίων της εκτόπισης πληθυσμών σε μακροπρόθεσμη βάση, δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε μέτρα για την πρόληψη και διαχείριση κρίσεων.
Υπογράφουσες οργανώσεις
| 1. ACT Alliance EU |
| 2. ActionAid |
| 3. aditus foundation |
| 4. Afrique Culture Maroc |
| 5. Agir Ensemble pour les Droits de l’Homme |
| 6. Aid Services |
| 7. Amnesty International |
| 8. Amycos |
| 9. Andalucía Acoge |
| 10. Asamblea de Cooperacion Por la Paz ACPP |
| 11. Asgi – Associazione per gli Studi Giuridici sull’Immigrazione |
| 12. Asociacion por ti mujer |
| 13. Asociacion Salud y Familia – Spain |
| 14. Association for action against violence and trafficking in human beings-Open Gate La Strada Macedonia. |
| 15. Association for the Social Support of Youth |
| 16. Ayuda en Acción |
| 17. British Refugee Council |
| 18. CAFOD |
| 19. Care International |
| 20. CCOO de Andalucia |
| 21. Centre for Youths Integrated Development. |
| 22. Centro de Investigaciones en Derechos Humanos PRO IGUAL |
| 23. ChildFund Alliance |
| 24. Church of Sweden |
| 25. Churches’ Commission for Migrants in Europe |
| 26. Citizens’ association for combating trafficking in human beings and all forms of gender-based violence |
| 27. CNCD-11.11.11 |
| 28. Comisión Española de Ayuda al Refugiado –CEAR- |
| 29. Concern Worldwide |
| 30. CONCORD Europe |
| 31. CONCORD Sweden |
| 32. Conseil des Béninois de France |
| 33. Consortium of Migrants Assisting Organizations in the Czech Republic |
| 34. Coordinadora Andaluza de ONGD |
| 35. Coordinadora Cantabra de ONGD |
| 36. Coordinadora de ONGD de la Región de Murcia |
| 37. Coordinadora de ONGD del Principado de Asturias |
| 38. Coordinadora de ONGD España |
| 39. Coordinadora de ONGD Navarra |
| 40. Coordinadora Extremeña de ONGD |
| 41. Coordinadora Gallega de ONGD |
| 42. Coordinadora ONGD de Castilla y León |
| 43. Coordinadora Valenciana de ONGD |
| 44. Cordaid |
| 45. Detention Action |
| 46. Detention Forum |
| 47. Doctors of the World International network |
| 48. EU-CORD Network |
| 49. Eurochild |
| 50. EuroMed Rights |
| 51. European Association for the Defence of Human Rights |
| 52. European Council on Refugees and Exiles |
| 53. European Youth Forum |
| 54. Federación Aragonesa de ONGD |
| 55. Federación de Asociaciones de Derechos Humanos |
| 56. Federation of Christian NGOs in Italy |
| 57. FIACAT |
| 58. FIDH |
| 59. FIZ advocacy and support for migrant women and victims of trafficking |
| 60. Flüchtlingsrat Niedersachsen e.V. |
| 61. Forum des Organisations de Solidarité Internationale issues des Migrations |
| 62. Fundacion 1º de Mayo de Comisiones Obreras |
| 63. Fundación Alianza por los Derechos, la Igualdad y la Solidaridad Internacional –APS- |
| 64. Greek Forum of Refugees |
| 65. Habitat for Humanity International, Europe, Middle East and Africa |
| 66. Handicap International |
| 67. Human Rights Watch |
| 68. Human Rights Without Frontiers |
| 69. Instituto Sindical de Cooperación al Desarrollo –ISCOD- |
| 70. InteRed |
| 71. INTERSOS |
| 72. Islamic Relief UK |
| 73. Jesuit Refugee Service Europe. |
| 74. Justice and Peace Netherlands |
| 75. KISA-Action for Equality, Support, Antiracism |
| 76. Koordinierungsstelle der Österreichischen Bischofskonferenz für internationale Entwicklung und Mission |
| 77. La Strada International |
| 78. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global |
| 79. Le Monde des Possibles |
| 80. Macedonian Young Lawyers Association |
| 81. Menedék – Hungarian Association for Migrants |
| 82. Migrant Voice UK |
| 83. Migrants’ Rights Network |
| 84. Movimiento contra la Intolerancia |
| 85. Movimiento por la Paz –MPDL- |
| 86. Nasc, the Irish Immigrant Support Centre |
| 87. Norwegian Refugee Council |
| 88. Oxfam |
| 89. PAX |
| 90. Pax Christi International |
| 91. PICUM-Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants |
| 92. Plan International EU office |
| 93. Platform Minors in exile / Plate-forme Mineurs en exil / Platform Kinderen op de vlucht (Belgium) |
| 94. Red Acoge |
| 95. Réseau de Compétences Solidaires – Groupement d’Economie Sociale et Solidaire France – Europe – Afrique |
| 96. Réseau Immigration Développement Démocratie – IDD |
| 97. Save the Children |
| 98. SOS Children’s Villages International |
| 99. SOS Racisme – Touche pas à mon pote |
| 100. Stichting LOS |
| 101. Swedish Refugee Advice Centre |
| 102. Télécoms Sans Frontières |
| 103. Terre des Hommes International Federation |
| 104. The International Federation of Social Workers European Region |
| 105. The International Rehabilitation Council for Torture victims |
| 106. the Norwegian Centre Against Racism |
| 107. Trócaire |
| 108. World Vision Brussels and EU Representation |
| 109. ZOA |
